INDONESIË: Bali

Bali mag dan zogezegd beschermd zijn door de goden, het bleef geenszins gespaard van de waanzin van de mensheid. En dat is jammer, want de Balinezen, voor het merendeel hindoes, zijn vredelievend en charmant. De bevolking leeft vaak, rechtstreeks of onrechtstreeks, van het toerisme. Maar het eiland telt ook heel wat boeren en artiesten. De hele bevolking is er diepgelovig en is aan haar stukje land gehecht. Als je tijdens een reis naar Bali de toeristische enclaves verlaat, ontdek je hun eenvoudige en tegelijkertijd complexe levenswijze waarvan het ritme bepaald wordt door de religieuze feesten en rituelen. Je wordt haast duizelig van de prachtige landschappen met rijstvelden, weelderige bergkloven, zwarte zandstranden en lavavelden waarop boten met een voorsteven in de vorm van een vis of een dolfijn de oceaan lijken toe te lachen.

Over het verleden van Bali is weinig geweten. De eerste schriftelijke getuigenissen dateren van de 9de eeuw en bevatten slechts enkele inscripties. De oudste geschreven teksten dateren uit de 14de eeuw en vertellen legendes, waardoor ze weinig historische geloofwaardigheid genieten. Pas na de Europese kolonisering nam onze kennis over het eiland toe. Inmiddels weten we dat Java oorspronkelijk geen invloed uitoefende op Bali. Hun geschiedenis liep pas parallel vanaf de 10de eeuw, wanneer hun koningshuizen via een huwelijk met elkaar verbonden werden. Deze band hield Java in de 14de eeuw evenwel niet tegen om zijn buureiland te veroveren en er het hindoeïsme in te voeren. Nog geen twee eeuwen later, toen de islam in opgang kwam op Java, trok een aanzienlijk aantal rijken en intellectuelen naar Bali en liet er een boeiend cultureel erfgoed achter. De heersende harmonie werd verstoord door interne twisten en een permanente machtsstrijd tussen de verschillende koninkrijken die over het vrij kleine grondgebied heersten. Ondertussen hadden de Nederlanders een nederzetting op Java gevestigd. Maar Europa stond aan de vooravond van de Napoleontische periode en van talrijke Europese oorlogen. Ook al was het lot van Nederland afhankelijk van zijn koloniën, toch gingen ze over in de handen van andere staten: Batavia (Jakarta) werd eerst Frans, dan Engels om in 1816 uiteindelijk opnieuw Nederlands grondgebied te worden. Het vaak aangevallen maar nooit echt ingepalmde Bali ontsprong de dans tot in 1846. De Nederlanders deden er drie jaar over om zich van een deel van het eiland meester te maken en nog eens negenenvijftig jaar om het volledig in te nemen. In 1906 werd Bali opgenomen bij Nederlands Indonesië, zij het met een speciaal statuut waardoor het de westerse inmenging beter de baas kon. De Tweede Wereldoorlog maakte een einde aan deze situatie: Indonesië werd bezet door Japan, vervolgens 'bevrijd’ door de geallieerden en vocht tenslotte voor zijn onafhankelijkheid (1945). De terugkeer van de Nederlanders in 1946 bracht een sterke nationalistische oppositie op de been, die er vier jaar over deed om het land definitief van het westerse juk te bevrijden. Bali, sinds 1950 een provincie van de Indonesische Republiek, bleef evenmin gespaard van de nodige tegenslagen: de ineenstorting van de economie bracht het eiland al evenveel schade toe als de vulkaanuitbarsting van 1963 en een mislukte staatsgreep opende de jacht op de communisten, met een reeks bloedbladen tot gevolg. Suharto volgde Sukarno op, installeerde een Nieuwe Orde en stimuleerde de ontwikkeling van de economie, waaronder het toerisme. Hij opende een internationale luchthaven, voerde een toeristisch beleid op basis van het advies van Europese consultants... en liet Nusa Dua optrekken.