Cannaregio is de meest levendige wijk van Venetië, maar wordt amper bezocht door toeristen die zich beperken tot de winkelstraten tussen het station en de Rialto. Meer dan een derde van de Venetianen leeft hier in rustige en bescheiden, maar charmante buurten die afsteken tegen de pracht van het San Marco-plein. Cannaregio is bovendien de geboortewijk van twee beroemdheden: Tintoretto en Marco Polo. Onze eerste halte ligt vlakbij het station : de Scalzi-kerk. Fresco’s van Tiepolo sieren het plafond van de twee zijaltaren, maar zijn jammer genoeg niet helemaal origineel. We laten ons vervolgens door de stroom toeristen op de Lista di Spagna met zijn souvenirwinkeltjes, restaurants en hotels meevoeren tot aan het Campo San Geremia. In het naburige gebouw, het Palazzo Labia, zijn andere werken van Tiepolo ondergebracht. Je kan er de balzaal bewonderen, die volledig door de kunstenaar werd versierd. Jammer genoeg is dit meesterwerk enkel na afspraak te bezichtigen. Voorbij de Ponte delle Guglie ontdekken we een stad in de stad: het oudste joodse getto ter wereld. Hoewel de joodse gemeenschap nu over heel de stad verspreid leeft, tref je hier nog kosjere winkels, synagogen en het Hebreeuws museum aan. Het getto begint op enkele meters van het Canal de Cannaregio. Volg na de brug de linkse kaai gedurende een twintigtal meter en duik daarna de Calle el Ghetto in, een smalle steeg onder de huizen die naar een synagoge en een charmant pleintje leidt. Van hieruit zie je het Campo Ghetto Nuovo dat in tegenstelling tot wat zijn naam doet vermoeden, de oudste wijk is. In 1516 besloot de Raad van Tien om hier alle joden van Venetië af te zonderen. Ze mochten slechts een beperkt aantal beroepen uitoefenen, zijnde lakenhandelaar, kleermaker, pandnemer en dokter. In die periode was de plek een klein eiland door kanalen omgeven en dus gemakkelijk in ’t oog te houden. Maar vanaf de 17de eeuw kon het getto de toenemende bevolkingsaangroei niet meer opvangen. Het Ghetto Nuovo werd vrijgegeven en op het Campo werden gebouwen opgericht met meerdere verdiepingen. Vandaar dat dit plein een totaal verschillend aanblik heeft dan de andere oude pleinen in Venetië, ook al tellen de ‘buildings’ niet meer dan zeven of acht verdiepingen. Voorbij de brug die achter het Campo Ghetto Nuovo de Rio della Misericordia overspant, belanden we opnieuw in een andere ‘wereld’. Er heerst een zalige rust en er zijn zo goed als geen toeristen. We slaan rechts in, volgen de Fondamenta degli Ormesini om vervolgens de Calle della Malvasia te nemen. We wandelen rechtdoor en bereiken twee bruggen verder de mooie, maar sobere Sant’Alvise-kerk.

Drie grote doeken van Tiepolo zijn hierin ondergebracht. Vocht en overstromingen hebben het gebouw ernstige schade toegebracht. Gelukkig werd de kerk naar aanleiding van de driehonderdste verjaardag van de kunstenaar gerestaureerd. We keren op onze passen terug tot aan de Rio della Sensa. We volgen de kaai, links, en nemen de Calle Loredana om vervolgens voor de derde keer de Rio Madonna dell’Orto over te steken. Hoewel de twee kerken zich op dezelfde oever van het kanaal bevinden, is deze omweg nodig omdat er geen brug is tussen de twee armste wijken van Venetië. De Madonna-kerk werd tussen 1365 en het einde van de 15de eeuw opgetrokken. Haar gotische gevel is vrij sober. Het beeldhouwwerk van het hoofdportaal is van de hand van Fiorentino. Tintoretto heeft enkele schilderijen binnenin op zijn naam staan. Zoek niet naar het schilderij van Bellini, het werd in 1993 gestolen. Via de kleine brug tegenover de kerk bereiken we het Campo dei Mori, zo genoemd naar het paleis Mastelli dat er door handelaars uit de Peloponnesos gebouwd werd. De blikvanger van het plein is een beeldje op de hoek van een van de huizen. De verroeste metalen neus werd er, God weet waarom, in de 19de eeuw aan toegevoegd. Veel mooier is het beeld van de ‘moor’ met tulband, op de gevel van het huis van Tintoretto. Jammer genoeg is het mooie pand niet te bezichtigen. We wandelen vervolgens tussen het Campo dei Mori en de Santa Maria della Misericordia, een van de charmantste plekjes van Venetië. Om de kerk te bereiken, aan het kruispunt van twee kanalen, volgen we de dei Mori-kaai. Een reeks gewelven geeft uit op het prachtige en liefelijke Campo dell’Abazia. Het pleintje met fontein wordt omgeven door de barokke gevel van de Scuola Vecchia della Misericordia en de gotische façade van de kerk. We steken twee bruggen over, wandelen langs de Rio di San Felice en belanden aan de Strada Nuova, de andere winkelstraat van Cannaregio, parallel aan het Canal Grande. Iets verderop leidt een steegje naar de Ca’d’Oro, een fraai staaltje van gotische architectuur en een van de mooiste ‘galerij’ van Venetië. We vervolgen ons parcours via de Strada Nova, tot aan het Campo dei Apostoli en zijn kerk, onze vierde en laatste Tiepolo halte van de dag. De kerk werd tussen de 16de en de 18de eeuw gebouwd en buiten de barokke campanile (1712) bezit de kerk geen andere bezienswaardigheid dan de Communie van Heilige Lucia, aan Tiepolo besteld in 1748, en het graf van Corner, een van de dogen van Venetië.

Castello strekt zich uit in de schaduw van San Marco tot aan het Arsenale en de Giardini, grote publieke tuinen die je opmerkt als je Venetië via het Lido binnenvaart. Ons parcours door deze grootste wijk van Venetië telt niet minder dan vijf Tiepolo haltes. Tussen de drukbezochte Ponte dei Sospiri en de Riva degli Schiavoni enerzijds, en de voetbalvelden van Sant’Elena en de voormalige scheepswerf anderzijds, ligt een wereld van verschil. We starten ons bezoek aan het Campo San Bartolomeo, op de grens met het sestiere San Marco. Voorbij De San Antonio-brug brengt de Calle Bissa ons naar het kleine Campo San Lio. We draaien vervolgens rechts af en wandelen tot aan de Santa Maria della Fava ook wel Santa Maria della Consolazione genoemd. Hier bewonderen we de eerste Tiepolo op ons parcours, De Opvoeding van de Maagd. Via de Calle della Fava, de Salizzada San Lio en de Calle de Bande belanden we op het Campo Santa Maria Formosa waarvan de kerk een meesterwerk van de Venetiaanse school herbergt van de hand van Palma de Oude: Heilige Barbara en andere heiligen. Het paleis Querini Stampalia, onze tweede Tiepolo halte, is vlakbij. Het museum herbergt niet minder dan 400 werken en een indrukwekkende bibliotheek. We keren terug naar de kerk en nemen rechts de Calle Lunga Santa Maria Formosa. Op het einde van de straat steken we de tweede brug over die uitgeeft op de Calle Ospedale en de dell’Ospedaletto-kerk, onze derde Tiepolo halte. De ‘chiesa’, herkenbaar aan haar drukke gevel, werd een eeuw na de Ospedaletto (begin 16de eeuw) gebouwd. Vooraleer we onze wandeling vervolgen, houden we even halte voor de Santi Giovannie Paoli. Naast de Ospedaletto oogt het gebouw indrukwekkend. De kerk wordt ook wel Zanipolo genoemd en is na de Frari de grootste gotische kerk van Venetië. Ze werd tussen de 13de en de 14de eeuw opgetrokken en bevat de tombes van 25 dogen. Het schitterende plafond in de San Domenico-kapel is het werk van Piazzetta, een van de meesters van Tiepolo. Bewonder in de Rosario-kapel enkele werken van Veronese. We keren op onze passen terug, komen opnieuw voorbij de Ospedaletto, nemen vervolgens de Calle Barbara delle Tolle met zijn winkeltjes (een interessant maskeratelier op nr.6657), de Calle del Caffetier en de Calle Zen tot aan het kanaal om voorbij deze het Campo Santa Giustina en zijn barokke kerk te bereiken.

We volgen het kanaal, draaien naar rechts en belanden voor de San Francesco della Vigna-kerk, onze vierde Tiepolo halte. Naast fresco’s van Giambattista (Sagredo-kapel) kan je tussen mooie meesterwerken uit de 15de en 16de eeuw ook werk van Veronese en van Bellini bewonderen. Van op het Campo della Confraternita, rechts van de kerk, leidt een straatje naar het kanaal. We vervolgen onze weg rechtdoor, na de brug, via de Calle San Francesco, de Salizzada delle Gatte en het gelijknamige Campo en nemen vervolgens de Calle dei Furlani. Op de hoek van de straat en het kanaal verrijst de Scuola di San Giorgio degli Schiavoni. Het gebouw dateert van halverwege de 15de eeuw en werd gebouwd door de Slavische gemeenschap van Venetië. Het bevat schitterende schilderijen van Carpaccio. Ze vormen als het ware een geïllustreerde encyclopedie van het dagelijkse leven aan de vooravond van de 16de eeuw. We steken de brug niet over maar volgen de Furlani-kaaien tot aan de Salizzada Sant’Antonin die ons tot aan het Campo Bandiera e Moro en de San Giovanni in Bragora-kerk brengt. We nemen rechts op het plein een kleine straat die ons tot aan de Calle Pestrin leidt. We steken vervolgens de brug over richting Campo Arsenale en komen voorbij de San Martino-kerk. Hier bevindt zich de toegang tot het Arsenale. Op de houten brug vangen we een glimp op van een deel van de vroegere scheepswerf. Als je de moed hebt kan je je wandeling verderzetten tot aan de publieke tuinen en de paviljoenen van de ‘Biënnale’ die alle oneven jaren tussen juni en september een internationale tentoonstelling van moderne en avant-gardistische kunst verwelkomt. Zoniet, draai dan de Via Garibaldi in, vlak na de Rio della Tana. We volgen op het einde van deze drukke straat met winkeltjes en restaurants de kaai links van het kleine kanaal en genieten van een mooi uitzicht over het arsenaal. Bij de volgende brug steken we over naar de andere oever en vervolgen onze weg rechtdoor. Voorbij het Canal de San Pietro bevinden we ons op het eilandje San Pietro di Castello. Hier vestigden zich de eerste inwoners van Venetië en verrees ooit een burcht. Vandaag is het een van de minst bevolkte plaatsen van de stad. Het geeft ons een idee van hoe de ‘campi’ er oorspronkelijk hebben uitgezien, begroeid met bomen en gras. Het plaatsje is zo tijdloos dat je je met moeite inbeeldt dat de kerk en de wankelende campanile (wellicht gebouwd op het einde van de 7de eeuw) als kathedraal van de stad dienst heeft gedaan tot in 1807, toen de San Marco-basiliek die rol overnam. De gevel werd in de loop van de 16de eeuw gewijzigd en zou van de hand van Palladio zijn. Hij tekende er nog veel andere in Venetië en creëerde daardoor een eigen ‘Palladiaanse’ stijl.

De marmeren troon in de kerk zou volgens sommige legendes toebehoord hebben aan Sint-Pieter. Als een omweg in de tijd naar de origines van Venetië je niet voldoende kan boeien, kan je, bij het verlaten van San Giovanni in Bragora, de oevers en het Canal San Marco vervoegen en de richting van het Dogenpaleis volgen. Voorbij de eerste brug kom je dan voorbij de Santa Maria della Pieta-kerk, vijfde en laatste Tiepolo halte op dit parcours. Het gebouw dateert uit de 15de eeuw maar werd in de helft van de 18de eeuw heropgebouwd. Dit verklaart het verschil tussen de buitenkant, in 1906 gerestaureerd, en het interieur waar je drie werken van de grootmeester kan bewonderen, waaronder de Overwinning van het Geloof dat het plafond siert. We bevinden ons niet ver van het Danieli, het bekendste vijfsterrenhotel van Venetië en geliefd bij heel wat honeymooners. Ook al verblijf je er niet, het is interessant om een blik te gaan werpen in de inkomhal. Als je tijd over hebt, kan je nog een kijkje gaan nemen in het Sant’Apollonia klooster en het Diocesaan Museum aan het Canal del Palazzio, waar tijdelijke tentoonstellingen plaatsvinden. Als je onze parcours trouw gevolgd hebt, heb je nu een vrij volledig beeld van de zes verschillende sestieri van Venetië. Maar verlaat de stad niet zonder een bezoek te brengen aan San Giorgio Maggiore dat van San Marco gescheiden wordt, maar er wel deel van uitmaakt. Tijd voor de klassieke foto van Venetië, met de gondels op de voorgrond…