De mooiste wandelingen door de sestieri van Venetië

Venetië, een schitterende parel die uit het water van de lagune verrijst… Om dit ‘openluchtmuseum’ te verkennen stellen wij je een wandeling door de verschillende wijken, de sestieri, van Venetië voor. We treden in de voetsporen van Tiepolo die samen met Casanova, de gondels en het carnaval symbool staat voor deze onvergetelijke stad. Ondanks de jaarlijkse bezoekersinvasie die aan de overvolle ‘vaporetti’ de allure geeft van ‘boat people’, blijft Venetië een prachtige stad met een rijk verleden en herinneringen aan illustere personages, aan schitterende kunstenaars en geniale architecten. Venetië wordt nochtans vaak ‘slecht’ bezocht. Terwijl de straatstenen in de steegjes rond het San Marco-plein gepolijst zijn door het komen en gaan van miljoenen bezoekers, blijven andere charmante wijken links liggen. Het parcours dat wij je voorstellen, laat je kennismaken met alle sestieri van Venetië. Als je na dit bezoek nog tijd hebt, wandel dan op goed geluk door de steegjes. Het is de beste manier om de sfeer van de stad op te snuiven, weg van de drukte. En nog een laatste tip, bezoek de stad bij voorkeur buiten het hoogseizoen…

Als je slechts een weekendje in Venetië verblijft, mag je San Marco onder geen beding missen. Het is de mooiste wijk van de stad, met de meest bekende gebouwen waaronder het Palazzo Ducale (Dogenpaleis), de Basilica di San Marco, de Ponte dei Sospiri (de Brug der Zuchten)… Ons parcours start, zoals de meeste rondleidingen door Venetië, met een bezoek aan het Dogenpaleis. Dit prachtig staaltje van architectuur werd tijdens de Renaissance in gotische stijl gerestaureerd. Het gebouw verloor eerder tijdens een brand zijn allures van versterkte burcht. In het hoogseizoen is het vaak aanschuiven om het paleis te betreden. Tijdens je bezoek kan je een eerste fresco van Giambattista Tiepolo bewonderen Neptunus biedt Venetië gaven aan. Verder omvat je bezoek aan het paleis vijf delen: de Senaatszaal, de Raad van Tien, de Grote raadzaal, de gevangenis en de beroemde Brug der Zuchten. De brug werd naar het schijnt zo genoemd omdat het uitzicht op de vrouwen, door de spijlen, de gevangenen deed zuchten. Als je van het klassieke bezoek aan het paleis wil afwijken, kan je opteren voor een origineel en interessant bezoek, dat van de ‘geheime gangen’. Bij het verlaten van het Dogenpaleis beland je op de Piazzetta. Tussen de zuilen van San Marco en San Teodoro geniet je van een schitterend uitzicht over de eilanden San Giorgio Maggiore en Giudecca en over de gondels die samendrommen aan de voeten van de ‘molo’. Tijd voor een foto!

De grote toeristische attractie op het San Marco-plein zijn de duiven. Handelaars verkopen zakjes graan om de weinig schuwe vogels te lokken. Hou je fototoestel in aanslag voor een al even klassiek kiekje van duiven op je hoofd, armen en schouders. Je kan het schouwspel bewonderen vanop het beroemde Caffè Florian. Neem tijd om van je koffie te genieten, kwestie van de rekening beter te verteren. We vervolgen ons parcours richting Campanile die tussen de Piazza (het enige ‘plein’ van Venetië dat deze naam draagt, de andere worden aangeduid met ‘campo’) en de Piazzetta uit torent. De huidige toren is ‘maar’ een eeuw oud. De vorige is in 1902 in elkaar gestort. Het duurde tien jaar om hem weer op te bouwen naar het 16de-eeuwse model. De oorspronkelijke toren uit 1173 deed ook dienst als vuurtoren, maar overleefde een aardbeving niet. Het is niet zozeer de toren zelf, dan wel het schitterend panorama over Venetië, de lagune en de eilanden dat indruk op de bezoeker maakt. En je hebt geen excuus om niet tot boven te gaan, want er is een lift.

De andere grote blikvanger op het San Marco-plein is de gelijknamige basiliek, de tweede Tiepolo-halte op ons parcours. In de sacristie kan je zijn Aanbidding van het kind bewonderen. De basiliek met zijn vijf koepels werd sinds zijn oprichting in de 9de eeuw verscheidene malen verbouwd. Het oorspronkelijke gebouw, dat opgetrokken werd als begraafplaats voor het lichaam van de Heilige Marcus, ging in de vlammen op. Door de eeuwen heen werd de basiliek verrijkt met allerlei kunstwerken: beeldhouwwerken, schilderijen, fresco’s uit verschillende periodes en verschillende stijlen - al domineert de byzantijnse stijl de zowat 4300 m2 aan mozaïeken. Verlaat het San Marco-plein niet zonder een bezoek te brengen aan het Correr Museum, in de schaduw van de strakke gevels van de paleizen der Procuratoren. De historische collectie en de pinacotheek geven een goed beeld van de ontwikkeling van de stad en de evolutie van de Venetiaanse schilderkunst tussen de 14de en de 17de eeuw. Een andere aanrader is de Biblioteca Nazionale Marciana, onderdeel van de Libreria Vecchia. Tintoretto, Titiaan en Veronese tekenden voor de decoratie van het gebouw. Een reeks mythologische figuren steken boven het gebouw uit. De Libreria telt meer dan 900.000 boeken waarvan 13.000 manuscripten, zowat 3.000 wiegendrukken en het Grimanibrevier, een indrukwekkend manuscript uit het begin van de 16de eeuw, geïllustreerd met miniaturen van de Vlaamse School. Indrukwekkend. We verlaten het plein via de passage van de Torre dell’Orologio. Bovenop dit renaissance kunstwerk prijkt een zonne- en maanwijzer en de gevleugelde leeuw van de Heilige Marcus. We dringen vervolgens het commerciële San Marco binnen via de ‘Mercerie’, kleine, smalle winkelstraatjes vol souvenirwinkeltjes. We nemen een grote omweg om de derde Tiepolo van de San Marco-wijk, in de Chiesa di San Beneto, te bereiken. Dit geeft ons de gelegenheid om onderweg enkele musts te bezoeken: pleinen, paleizen, kerken, bruggen…

Onder de Horlogetoren loopt de Merceria dell’ Orologio. Zoals de omliggende steegjes die uitgeven op de Calle Larga San Marco of in het noorden op de San Zulian-kerk, verwijst hun naam naar de beroepen die hier vroeger beoefend werden: horloge-, zwaarden- (Calle Spadaria) of spiegelmakers (Calle Specchieri). Net als de San Salvatore-kerk 50 meter verderop, gaan in de San Zulian enkele werken van beroemde kunstenaars (plafond van Palma de Jonge en knap werk van Veronese in San Zulian; doeken van Bellini en Titiaan in San Salvador) schuil. Het zijn niet de mooiste kerken van Venetië, maar ze zijn toch een bezoekje waard. We lopen rond de San Salvador-kerk via de gelijknamige Merceria en belanden op de Via de Aprile en vervolgens op het Campo San Bartolomeo, een druk plein waar het standbeeld van Goldoni, de bekendste dramaturg van Venetië (1707-1793), prijkt. Alle toeristen draaien hier af richting Ponte de Rialto, die voor Venetië evenveel betekent als de Ponte Vecchio voor Florence. In het midden van de brug loopt een straat die aan weerszijden door winkeltjes wordt omgeven. Van op de balustrades heb je een mooi uitzicht over het Canal Grande. De Rialto is ontegensprekelijk de mooiste brug van Venetië. Op het Campo San Stefano verrijst de gelijknamige kerk. Ze bezit een indrukwekkend cassetteplafond, een opmerkelijke en goed bewaarde trompe-l’œil uit de 14de eeuw. De klokkentoren aan de buitenkant heeft daarentegen de tijd minder goed weerstaan en helt vervaarlijk over. Als je Venetië in de zomer bezoekt, kan je een van de (betalende) concerten bijwonen die in de kerk of op een klein naburig plein (Campo San Pisani) worden gegeven. Om terug te keren naar ons vertrekpunt kan je aan de brug een vaporetto nemen. Maar je kan evengoed je bezoek vervolgen via het Campo San Maurizio dat met het San Stefano-plein verbonden wordt door de Calle dello Spezier. Zo beland je aan de Santa Maria Zobenigo-kerk (Campo Santa Maria del Giglio). Achter de barokke gevels met bas-reliëfs die strijdtaferelen uitbeelden, gaat het enige werk van Rubens in Venetië schuil. Het prijkt naast werken van Tintoretto en Veronese. Binnen de categorie overvolle barokke gevels’ vermelden we eveneens de San Moise-kerk die je via de Calle Larga XXIII Marzo bereikt. Als je het geheel te kitscherig vindt, stel je dan tevreden met het interieur. Je kan er een Tintoretto bewonderen en het Laatste Avondmaal van Palma de Jonge.

Van alle Venetiaanse wijken worden San Polo en San Croce het meest door toeristen verwaarloosd, met uitzondering van de brug en de markt van Rialto, de Frari, Ca’Pesaro en Stan Stae. Het is een feit dat San Croce met zijn grote parkings, weinig fraaie Piazzale Roma, indrukwekkend busstation, rangeerstations en Stazione Marittima niet meteen blaakt van toeristische blikvangers. Een bezoek aan San Polo en San Croce laat zich echter gemakkelijk combineren met dat aan Castello. We starten ons bezoek aan de aanlegsteiger van San Toma waar we het bewegwijzerd parcours volgen tot aan de eerste van onze drie Tiepolo haltes in deze twee sestieri: de Scuola di San Rocco waar twee doeken van de grootmeester in de grote zaal op de eerste verdieping hangen. De ruimtes worden vooral in beslag genomen door de werken van Tintoretto. Tussen de sombere lambrisering werd een bibliotheek in trompe-l’œil gebeeldhouwd. Bij het verlaten van de Scuola, kan je de Frari niet missen. Deze weinig smaakvolle kerk herbergt achter haar sobere gevel een collectie beelden, tombes, altaren, drie rijen koorstoelen en het indrukwekkende mausoleum van Titiaan. Blikvanger is de tombe van Canova waarvan de modern aandoende piramide contrasteert met het barokke decor. Veel mooier is het paardenbeeld in een hoek van de kerk. Ook niet te missen is de Hemelvaart van Titiaan, achter het hoofdaltaar. We steken bij het verlaten van de Frari de brug over, volgen de kaai rechts, slaan een paar meter verder de Rio Terra in en vervolgens rechts de Calle sec. Saoneri. Voorbij de Rio di San Polo leidt een steegje ons naar het Campo San Polo. Het plein deed - en doet nog steeds - dienst als decor voor volks- en kunstfeesten en sinds kort ook voor het carnaval. Op dit grote plein werd Lorenzo de Medici vermoord. Naast paleizen verrijst hier ook de San Polo-kerk, nog een Tiepolo halte.

De indrukwekkende kruisweg bestaat uit twaalf doeken van de hand van Giandomenico, de zoon van Tiepolo. Giambattista Tiepolo is de auteur van het schilderij De verschijning van de Maagd aan Heilige Johannes. Een meesterwerk dat naast die van Veronese, Palma de Jonge en Tintoretto prijkt. Via de Calle Larga, een brug en vervolgens op rechts de Calle del Tentor bereiken we de Ca’Mocenigo, de voormalige verblijfplaats van een van de machtigste families van Venetië (zeven dogen stamden ervan af). Vandaag vind je er het kostuummuseum. Ook de bibliotheek en de binnenversiering, representatief voor een 18de-eeuws paleis, zijn er de moeite. We bevinden ons niet ver van het Campo San Stae en de gelijknamige kerk waar zich de derde Tiepolo van dit parcours bevindt. Aan de overzijde van de ‘rio’ verrijst een andere blikvanger: het Ca’Pesaro. Achter de gevels van dit barokke paleis gaat het museum van moderne Kunst van Venetië en een mooie collectie oosterse kunst schuil. We volgen de pijlen richting Rialto-brug en doorkruisen een voormalige prostitutiebuurt. De steegjes die naar de San Cassiano-kerk (eveneens een Tintoretto) leiden, zijn omgeven door huizen met piepkleine deuren. De vensters zijn beschermd door stevige tralies die de prostituees, met hun ontblote borsten, moesten beschermen tegen ongewenste handtastelijkheden. Vandaag is de wijk rustig en heeft ze iets pittoresk. Op de markt die doorgaat op het Campo della Pescaria gaat het drukker aan toe. Vis- en groentekraampjes zorgen ’s morgens voor een kleurrijk spektakel. Vooraleer de Rialto-brug te bereiken komen we voorbij San Giacomo die volgens de overlevering de oudste kerk van Venetië zou zijn. Ze werd bijna volledig heropgebouwd in de 17de eeuw.

Met uitzonderingen van de ‘musts’ aan de oever van het Canal Grande wordt deze wijk vol contrasten amper door toeristen bezocht. Nochtans valt er heel wat te ontdekken: van de indrukwekkende Santa Maria della Salute, tot de discrete charme van het Palazzo Venier (of Peggy Guggenheim Museum), de prachtige collecties van het Galleria dell’Accademia, de Ca’Rezzónico of nog de Scuola Grande dei Carmini. De wijken die zich achter het Stazione Maritima en rond de San Nicolo dei Mendicoli uitstrekken, zijn rustiger en steken af tegen de weelderige paleizen van het Canal Grande. Ons parcours door de Dorsoduro-wijk telt vier Tiepolo haltes. Ons vertrekpunt is de Santa Maria della Salute-kerk. De kerk is mooi gelegen aan het begin van het Canal Grande en is met meer dan een miljoen houten pijlers in het slib van de lagune verankerd. De kerk is gebouwd volgens een achthoekig grondplan, versierd met een hele resem standbeelden (waaronder de Twaalf Apostelen) en bekroond met een Sint-Pietersachtige koepel. De Salute-kerk werd gebouwd voor de Heilige Maagd uit erkentelijkheid voor het beëindigen van de grote pestepidemie van 1630. De architect werkte 56 jaar van zijn leven aan de bouw van dit puur barokke gebouw, maar stierf enkele jaren voor de voltooiing van de werken. Het interieur oogt heel wat soberder dan de gevel, maar omvat toch heel wat schatten. We vermelden een 12de-eeuws icoon dat aan Heilige Lucas wordt toegeschreven, werken van Titiaan (in de sacristie) en een beroemde Tintoretto (De bruiloft te Kana). Via een kleine brug steken we het kanaal dat langs de Salute-kerk stroomt over. Een overdekte steeg leidt naar de achterzijde van het Palazzo Dario.

De geschiedenis van dit paleis telt meer moorden, zelfmoorden en faillissementen dan een honderdtal afleveringen van Dallas samen. Een straatje voert ons vervolgens naar de Peggy Guggenheim Stichting. Dit museum voor moderne kunst is ondergracht in het nooit voltooide 18de-eeuwse Palazzo Venier dei Leone waarvan de gevel uitkijkt op het Canal Grande. Peggy was de nicht van Salomon Guggenheim. Bij haar dood liet ze het paleis en haar collectie na aan de Guggenheim Stichting in New York. Het Palazzo Venier is bovendien een zalig rustig plekje. Loop er zeker even binnen, al was het maar om in de tuin even uit te rusten voor het graf van Peggy Guggenheim. Deze excentrieke Amerikaanse vrouw werd verliefd op Venetië. Ze verbleef er dertig jaar en wilde er begraven worden. Je vindt er ook een aangenaam cafetaria en een boetiekje, waar je op een paar gadgets na dezelfde prachtige kunstboeken vindt als in New York. Via de Calle Piscina Forner bereiken we de Gallarie dell’Accademia, onze eerste Tiepolo halte in de Dorsoduro. Dit voormalig religieus complex van Santa Maria della Carita bevond zich in een bouwvallige staat totdat Napoleon, in een opwelling om het aantal kerken en kloosters te beperken, besloot om er de kunstwerken van de veroordeelde instellingen en van de Academie voor Schone Kunsten in onder te brengen. Het Accademia omvat een indrukwekkende verzameling Venetiaanse schilderijen van voor 1800, tien werken van Tiepolo, beroemde werken van Carpaccio, Veronese, Bellini, Titiaan… Via de Rio Terra Foscarini bereiken we de ‘Zattere’ (kaaien) waar de Gesuati of Santa Maria del Rosario-kerk verrijst, onze tweede Tiepolo halte in de wijk. Het rococogebouw ligt aan een vredig en schaduwrijk plein en bezit vijf werken van Giambattista Tiepolo, die het plafond op opmerkelijke wijze versierde. Bij het verlaten van de kerk houden we even halt aan een klein detail in de muur van de nabijgelegen kerk (Santa Maria della Visitazione): een ‘bocca di leone’, naast die van het Dogenpaleis de enige overblijvende verklikkersbrievenbus van Venetië. Een vrij ongewoon verschijnsel voor een kerk waar men eerder liefdadigheid en andere nobele gedachten zou verwachten. We draaien vervolgens naar rechts richting Nani-kaai en ontdekken er tussen het Palazzo Nani en de San Trovaso-kerk een kleine scheepswerf voor gondels. Een pittoreske noot in het stedelijk landschap. Twee bruggen verder nemen we de Calle della Toletta. Voorbij de Rio Malpaga leidt de Calle vervolgens naar het Campo San Barnaba. Hier strandden vroeger de geruïneerde rijken. We maken links een kleine omweg tot aan de Ponte dei Pugni. Vroeger vonden op deze brug gevechten tussen rivaliserende bendes plaats. Ze eindigden vaak in het kanaal en werden aan het begin van de 18de eeuw verboden. We nemen aan de Campo de Calle San Barnaba/Lunga en vervolgen onze weg rechtdoor.

De tweede brug brengt ons naar de San Sebastiano-kerk waarvan het prachtig ingelegd plafond versierd werd door Veronese. Achter de kerk strekken zich armere wijken en sociale woningblokken uit. Deze buurt werd reeds in de beginjaren van Venetië aangeduid met ‘Mendicoli’ (bedelaars). Je kan hier, van aan het Campo Angelo Raffaele, je weg naar het westen vervolgen tot aan de kleine San Nicolo dei Mendicoli-kerk. Het is een van de laatste voorbeelden van Venetiaans-byzantijnse architectuur in de stad. Achter de sobere gevel gaat een schitterend plafond schuil. Ofwel kies je ervoor om de brug van de Rio San Sebastiano opnieuw over te steken en de Soccorso-kaai te volgen. Op die manier kom je voorbij het Palazzo Zenobio, sinds 1850 een Armeens college. Vijftig meter verderop bevindt zich tegenover het kanaal de Santa Maria dei Carmini-kerk, die een werk van Tintoretto bevat. De eenvoud van de gevel verraadt in niets de overdadige versieringen van het interieur: twaalf schilderijen en elf heiligenbeelden op ware grootte. Nog interessanter is de Scuola Grande dei Carmini, onze derde Tiepolo halte in de wijk. Hij versierde het plafond van het salon op de eerste verdieping. Tiepolo slaagde hier wonderwel in en werd als erelid van de school benoemd. Net zoals de andere ‘scuole’ van Venetië was deze instelling begaan met het lot van de armen in de stad. Maar sommige van deze ‘scholen’ vergaten deze nobele doelstelling mettertijd en werden meer in beslag genomen door het verwerven van kunstvoorwerpen of de oprichting van weelderige gebouwen. Het grote, ruime plein aan de voet van de ‘scuola’ is het Campo Santa Margherita. In de late namiddag heerst er een gezellige drukte. Een ideale manier om het echte Venetië te ontdekken, ver van de toeristenrestaurants van San Marco. Het plein wordt omgeven door kleine, maar mooie optrekjes. Hun eenvoud contrasteert met de weelderige paleizen aan het Canal Grande. Van aan het plein leidt de Rio Terra Sant’Afonal naar onze laatste etappe van de dag, het Ca’Rezzionico. Een barok meesterwerk dat even indrukwekkend is als de schatten die het omvat. Je kan er onder meer werken bewonderen van Giambattista Tiepolo en zoon, maar ook van Canaletto.

Cannaregio is de meest levendige wijk van Venetië, maar wordt amper bezocht door toeristen die zich beperken tot de winkelstraten tussen het station en de Rialto. Meer dan een derde van de Venetianen leeft hier in rustige en bescheiden, maar charmante buurten die afsteken tegen de pracht van het San Marco-plein. Cannaregio is bovendien de geboortewijk van twee beroemdheden: Tintoretto en Marco Polo. Onze eerste halte ligt vlakbij het station : de Scalzi-kerk. Fresco’s van Tiepolo sieren het plafond van de twee zijaltaren, maar zijn jammer genoeg niet helemaal origineel. We laten ons vervolgens door de stroom toeristen op de Lista di Spagna met zijn souvenirwinkeltjes, restaurants en hotels meevoeren tot aan het Campo San Geremia. In het naburige gebouw, het Palazzo Labia, zijn andere werken van Tiepolo ondergebracht. Je kan er de balzaal bewonderen, die volledig door de kunstenaar werd versierd. Jammer genoeg is dit meesterwerk enkel na afspraak te bezichtigen. Voorbij de Ponte delle Guglie ontdekken we een stad in de stad: het oudste joodse getto ter wereld. Hoewel de joodse gemeenschap nu over heel de stad verspreid leeft, tref je hier nog kosjere winkels, synagogen en het Hebreeuws museum aan. Het getto begint op enkele meters van het Canal de Cannaregio. Volg na de brug de linkse kaai gedurende een twintigtal meter en duik daarna de Calle el Ghetto in, een smalle steeg onder de huizen die naar een synagoge en een charmant pleintje leidt. Van hieruit zie je het Campo Ghetto Nuovo dat in tegenstelling tot wat zijn naam doet vermoeden, de oudste wijk is. In 1516 besloot de Raad van Tien om hier alle joden van Venetië af te zonderen. Ze mochten slechts een beperkt aantal beroepen uitoefenen, zijnde lakenhandelaar, kleermaker, pandnemer en dokter. In die periode was de plek een klein eiland door kanalen omgeven en dus gemakkelijk in ’t oog te houden. Maar vanaf de 17de eeuw kon het getto de toenemende bevolkingsaangroei niet meer opvangen. Het Ghetto Nuovo werd vrijgegeven en op het Campo werden gebouwen opgericht met meerdere verdiepingen. Vandaar dat dit plein een totaal verschillend aanblik heeft dan de andere oude pleinen in Venetië, ook al tellen de ‘buildings’ niet meer dan zeven of acht verdiepingen. Voorbij de brug die achter het Campo Ghetto Nuovo de Rio della Misericordia overspant, belanden we opnieuw in een andere ‘wereld’. Er heerst een zalige rust en er zijn zo goed als geen toeristen. We slaan rechts in, volgen de Fondamenta degli Ormesini om vervolgens de Calle della Malvasia te nemen. We wandelen rechtdoor en bereiken twee bruggen verder de mooie, maar sobere Sant’Alvise-kerk.

Drie grote doeken van Tiepolo zijn hierin ondergebracht. Vocht en overstromingen hebben het gebouw ernstige schade toegebracht. Gelukkig werd de kerk naar aanleiding van de driehonderdste verjaardag van de kunstenaar gerestaureerd. We keren op onze passen terug tot aan de Rio della Sensa. We volgen de kaai, links, en nemen de Calle Loredana om vervolgens voor de derde keer de Rio Madonna dell’Orto over te steken. Hoewel de twee kerken zich op dezelfde oever van het kanaal bevinden, is deze omweg nodig omdat er geen brug is tussen de twee armste wijken van Venetië. De Madonna-kerk werd tussen 1365 en het einde van de 15de eeuw opgetrokken. Haar gotische gevel is vrij sober. Het beeldhouwwerk van het hoofdportaal is van de hand van Fiorentino. Tintoretto heeft enkele schilderijen binnenin op zijn naam staan. Zoek niet naar het schilderij van Bellini, het werd in 1993 gestolen. Via de kleine brug tegenover de kerk bereiken we het Campo dei Mori, zo genoemd naar het paleis Mastelli dat er door handelaars uit de Peloponnesos gebouwd werd. De blikvanger van het plein is een beeldje op de hoek van een van de huizen. De verroeste metalen neus werd er, God weet waarom, in de 19de eeuw aan toegevoegd. Veel mooier is het beeld van de ‘moor’ met tulband, op de gevel van het huis van Tintoretto. Jammer genoeg is het mooie pand niet te bezichtigen. We wandelen vervolgens tussen het Campo dei Mori en de Santa Maria della Misericordia, een van de charmantste plekjes van Venetië. Om de kerk te bereiken, aan het kruispunt van twee kanalen, volgen we de dei Mori-kaai. Een reeks gewelven geeft uit op het prachtige en liefelijke Campo dell’Abazia. Het pleintje met fontein wordt omgeven door de barokke gevel van de Scuola Vecchia della Misericordia en de gotische façade van de kerk. We steken twee bruggen over, wandelen langs de Rio di San Felice en belanden aan de Strada Nuova, de andere winkelstraat van Cannaregio, parallel aan het Canal Grande. Iets verderop leidt een steegje naar de Ca’d’Oro, een fraai staaltje van gotische architectuur en een van de mooiste ‘galerij’ van Venetië. We vervolgen ons parcours via de Strada Nova, tot aan het Campo dei Apostoli en zijn kerk, onze vierde en laatste Tiepolo halte van de dag. De kerk werd tussen de 16de en de 18de eeuw gebouwd en buiten de barokke campanile (1712) bezit de kerk geen andere bezienswaardigheid dan de Communie van Heilige Lucia, aan Tiepolo besteld in 1748, en het graf van Corner, een van de dogen van Venetië.

Castello strekt zich uit in de schaduw van San Marco tot aan het Arsenale en de Giardini, grote publieke tuinen die je opmerkt als je Venetië via het Lido binnenvaart. Ons parcours door deze grootste wijk van Venetië telt niet minder dan vijf Tiepolo haltes. Tussen de drukbezochte Ponte dei Sospiri en de Riva degli Schiavoni enerzijds, en de voetbalvelden van Sant’Elena en de voormalige scheepswerf anderzijds, ligt een wereld van verschil. We starten ons bezoek aan het Campo San Bartolomeo, op de grens met het sestiere San Marco. Voorbij De San Antonio-brug brengt de Calle Bissa ons naar het kleine Campo San Lio. We draaien vervolgens rechts af en wandelen tot aan de Santa Maria della Fava ook wel Santa Maria della Consolazione genoemd. Hier bewonderen we de eerste Tiepolo op ons parcours, De Opvoeding van de Maagd. Via de Calle della Fava, de Salizzada San Lio en de Calle de Bande belanden we op het Campo Santa Maria Formosa waarvan de kerk een meesterwerk van de Venetiaanse school herbergt van de hand van Palma de Oude: Heilige Barbara en andere heiligen. Het paleis Querini Stampalia, onze tweede Tiepolo halte, is vlakbij. Het museum herbergt niet minder dan 400 werken en een indrukwekkende bibliotheek. We keren terug naar de kerk en nemen rechts de Calle Lunga Santa Maria Formosa. Op het einde van de straat steken we de tweede brug over die uitgeeft op de Calle Ospedale en de dell’Ospedaletto-kerk, onze derde Tiepolo halte. De ‘chiesa’, herkenbaar aan haar drukke gevel, werd een eeuw na de Ospedaletto (begin 16de eeuw) gebouwd. Vooraleer we onze wandeling vervolgen, houden we even halte voor de Santi Giovannie Paoli. Naast de Ospedaletto oogt het gebouw indrukwekkend. De kerk wordt ook wel Zanipolo genoemd en is na de Frari de grootste gotische kerk van Venetië. Ze werd tussen de 13de en de 14de eeuw opgetrokken en bevat de tombes van 25 dogen. Het schitterende plafond in de San Domenico-kapel is het werk van Piazzetta, een van de meesters van Tiepolo. Bewonder in de Rosario-kapel enkele werken van Veronese. We keren op onze passen terug, komen opnieuw voorbij de Ospedaletto, nemen vervolgens de Calle Barbara delle Tolle met zijn winkeltjes (een interessant maskeratelier op nr.6657), de Calle del Caffetier en de Calle Zen tot aan het kanaal om voorbij deze het Campo Santa Giustina en zijn barokke kerk te bereiken.

We volgen het kanaal, draaien naar rechts en belanden voor de San Francesco della Vigna-kerk, onze vierde Tiepolo halte. Naast fresco’s van Giambattista (Sagredo-kapel) kan je tussen mooie meesterwerken uit de 15de en 16de eeuw ook werk van Veronese en van Bellini bewonderen. Van op het Campo della Confraternita, rechts van de kerk, leidt een straatje naar het kanaal. We vervolgen onze weg rechtdoor, na de brug, via de Calle San Francesco, de Salizzada delle Gatte en het gelijknamige Campo en nemen vervolgens de Calle dei Furlani. Op de hoek van de straat en het kanaal verrijst de Scuola di San Giorgio degli Schiavoni. Het gebouw dateert van halverwege de 15de eeuw en werd gebouwd door de Slavische gemeenschap van Venetië. Het bevat schitterende schilderijen van Carpaccio. Ze vormen als het ware een geïllustreerde encyclopedie van het dagelijkse leven aan de vooravond van de 16de eeuw. We steken de brug niet over maar volgen de Furlani-kaaien tot aan de Salizzada Sant’Antonin die ons tot aan het Campo Bandiera e Moro en de San Giovanni in Bragora-kerk brengt. We nemen rechts op het plein een kleine straat die ons tot aan de Calle Pestrin leidt. We steken vervolgens de brug over richting Campo Arsenale en komen voorbij de San Martino-kerk. Hier bevindt zich de toegang tot het Arsenale. Op de houten brug vangen we een glimp op van een deel van de vroegere scheepswerf. Als je de moed hebt kan je je wandeling verderzetten tot aan de publieke tuinen en de paviljoenen van de ‘Biënnale’ die alle oneven jaren tussen juni en september een internationale tentoonstelling van moderne en avant-gardistische kunst verwelkomt. Zoniet, draai dan de Via Garibaldi in, vlak na de Rio della Tana. We volgen op het einde van deze drukke straat met winkeltjes en restaurants de kaai links van het kleine kanaal en genieten van een mooi uitzicht over het arsenaal. Bij de volgende brug steken we over naar de andere oever en vervolgen onze weg rechtdoor. Voorbij het Canal de San Pietro bevinden we ons op het eilandje San Pietro di Castello. Hier vestigden zich de eerste inwoners van Venetië en verrees ooit een burcht. Vandaag is het een van de minst bevolkte plaatsen van de stad. Het geeft ons een idee van hoe de ‘campi’ er oorspronkelijk hebben uitgezien, begroeid met bomen en gras. Het plaatsje is zo tijdloos dat je je met moeite inbeeldt dat de kerk en de wankelende campanile (wellicht gebouwd op het einde van de 7de eeuw) als kathedraal van de stad dienst heeft gedaan tot in 1807, toen de San Marco-basiliek die rol overnam. De gevel werd in de loop van de 16de eeuw gewijzigd en zou van de hand van Palladio zijn. Hij tekende er nog veel andere in Venetië en creëerde daardoor een eigen ‘Palladiaanse’ stijl.

De marmeren troon in de kerk zou volgens sommige legendes toebehoord hebben aan Sint-Pieter. Als een omweg in de tijd naar de origines van Venetië je niet voldoende kan boeien, kan je, bij het verlaten van San Giovanni in Bragora, de oevers en het Canal San Marco vervoegen en de richting van het Dogenpaleis volgen. Voorbij de eerste brug kom je dan voorbij de Santa Maria della Pieta-kerk, vijfde en laatste Tiepolo halte op dit parcours. Het gebouw dateert uit de 15de eeuw maar werd in de helft van de 18de eeuw heropgebouwd. Dit verklaart het verschil tussen de buitenkant, in 1906 gerestaureerd, en het interieur waar je drie werken van de grootmeester kan bewonderen, waaronder de Overwinning van het Geloof dat het plafond siert. We bevinden ons niet ver van het Danieli, het bekendste vijfsterrenhotel van Venetië en geliefd bij heel wat honeymooners. Ook al verblijf je er niet, het is interessant om een blik te gaan werpen in de inkomhal. Als je tijd over hebt, kan je nog een kijkje gaan nemen in het Sant’Apollonia klooster en het Diocesaan Museum aan het Canal del Palazzio, waar tijdelijke tentoonstellingen plaatsvinden. Als je onze parcours trouw gevolgd hebt, heb je nu een vrij volledig beeld van de zes verschillende sestieri van Venetië. Maar verlaat de stad niet zonder een bezoek te brengen aan San Giorgio Maggiore dat van San Marco gescheiden wordt, maar er wel deel van uitmaakt. Tijd voor de klassieke foto van Venetië, met de gondels op de voorgrond…

www.guestinvenice.com www.turismovenezia.it www.venise1.com www.actv.it (vaporetti).

Tips voor de «vaporetti»: www.e-venise.com/transports-venise-vaporetto-actv.htm