Naam:
Email:
Artikels


Frans-Polynesië. De Markiezeneilanden
PDF Afdrukken E-mailadres

TAHUATA, het kleinste bewoonde Markiezeneiland

Op 4 km van Hiva Oa ligt Tahuata, een eiland van 70 km2 met minder dan 700 inwoners. Ondanks de kleine afmetingen van dit stukje aarde, is de aankomst in de baai indrukwekkend: de Aranui vaart in een grote, onderzeese caldeira met groene pieken die hoger zijn als 1.000m. Vaitahu nestelt zich in de baai van een van de 5 bewoonde valleien. Het dorp is klein, maar het kreeg van het Vaticaan een grote kerk met plafond van hout. Het gebouw met kleurrijke glas-in-loodramen werd in 1988 afgewerkt. Tahuata was destijds een belangrijke uitvalsbasis van de missionarissen (die hier in het kielzog van ontdekkingsreizigers als Mendaña, Cook en Marchand neerstreken) om de archipel vanaf het einde van de 18de eeuw te kerstenen. Nadat de Europeanen het sandelhout hadden geplunderd in de 19de eeuw werd kopra de belangrijkste inkomensbron van het eiland. In het dorp zie je rekken om de kopra te drogen. De Aranui blies de plaatselijke ambachten een nieuw leven in. Aan de voet van een vuurtoren (het centrum voor ambachten en markt) worden nu bijvoorbeeld beeldhouwwerken en kronen van monoï verkocht. Voor de kust, waar de smalle prauwen met uitleggers (vaka) van de vissers dobberen, herinnert een groot anker en gedenksteen aan de aankomst van admiraal Dupetit-Thouars. Hij slaagde er in 1842 in om Lotete, het hoofd van de plaatselijke stam, het verdrag te laten ondertekenen dat het eiland bij Frankrijk deed aansluiten. Op het plaatje staat echter niet te lezen dat Lotete snel doorhad dat hij erin geluisd was en uit wraak vermoorde hij alle Fransen. Nu is Tahuata een rustig eiland met slechts 1 pension en geen enkele bank…

FATU HIVA, het eiland van alle superlatieven

Met 80 km2 is Fatu Hiva niet het grootste van de Markiezeneilanden, maar het meest zuidelijk gelegen, vochtige en afgelegen. Het indrukwekkende eiland oogt als een rotsachtig bastion te midden van de oceaan. Toen Medaña hier in 1595 arriveerde dacht hij dat hij aan wal ging op de Salomoneilanden om er legendarische goudmijnen te ontdekken. Er leefden toen 9 stammen op Fatu Hiva in evenveel valleien en deze volkeren leden een niet altijd even vreedzaam bestaan. Nu bestaan er nog maar 2 van deze stammen: de Omaoa (in het zuidwesten) en de Hanavave (in het noordwesten, een streek die ook de Baai van de Maagden wordt genoemd vanwege de schitterende zonsondergang. Samen zijn de stammen goed voor een totale bevolking van iets meer dan 600 inwoners in 2 dorpen met postkantoor, kerk, basisschool, centrum voor de ambachten en huisjes met weelderige tuinen. Als de Aranui en de Gauguin aan het eiland aanleggen kan je in Omoa bijvoorbeeld tapa, voorwerpen en sierraden van been en hout kopen. Let op als je aan wal gaat, de kades zijn oud en glibberig. - Tapa en geparfumeerde ruikertjes De baai van Omoa is, zoals in Tahuata, beschermd door een rotsachtig keteldal dat tot 960 m hoog is. Het regent veel, zelfs tijdens het droge seizoen. Je ontdekt hier een zeer groen en bloemrijk landschap waar de noni in overvloed groeit… Om de twee weken neemt de Aranui tientallen vaten (250 kg/stuk) mee met deze wonderbaarlijke vrucht die bijna alles geneest en zelfs spoken verjaagt…Als de bewoners van de Markiezeneilanden naar een voor hen onbekende plek moeten gaan die raadselachtig of angstaanjagend is, stoppen de vrouwen enkele blaadjes van de noni in hun pareo terwijl de mannen deze geluksbrenger onder hun ceintuur verbergen om boze geesten op een veilige afstand te houden…

Op Fatu Hiva zijn de tradities nog altijd levendig en sommige kregen een nieuwe impuls door de komst van beide boten. Een van deze gewoonten die aan een nieuw leven begonnen is, is het vervaardigen van de tapa. Deze plantaardige vezel (afkomstig van de binnenkant van de schors van sommige bomen zoals de schroefpalm, moerbeiboom en banyan) werd tot de jaren 1950 gebruikt om kledij te maken. De opkomst van de “Europese mode” maakte een eind aan dit gebruik. Daarna ging men monochrome afbeeldingen schilderen op een van de zijden van de materie die op perkament lijkt en voortaan een puur decoratief element is. Deze ambacht ontwikkelde zich in heel Polynesië en is typisch voor de Markiezeneilanden en vooral voor Fatu Hiva waar elke familie een persoonlijke tekening heeft. Een andere plaatselijke specialiteit is het samenstellen van de de geparfumeerde bloementuilen (umuhei). Naargelang het te bereiken doel (een toekomstige echtgenoot verleiden bijvoorbeeld) gebruiken de vrouwen andere mengelingen van bloemen en extracten (pani) die ze meestal in hun haar dragen. Deze pani verleenden Fatu Hiva mee naam en faam en worden ook verkocht als liefdesdrankjes in plastic flesjes met extracten van ylang-ylang, sandelhout, jasmijn, ananas en andere exotische planten. Naar verluidt zijn deze brouwsels zeer doeltreffend! Sinds enkele jaren beleeft houtsnijwerk (en op been) opnieuw hoogdagen ondanks het feit dat het sinds meerdere decennia in onbruik was geraakt. Een mogelijke reden voor deze teloorgang was de stopzetting van de nucleaire proeven. Er legden minder schepen aan met militairen en dit deed het aantal bezoekers (en potentiële klanten) flink dalen waardoor de jonge generatie het niet meer nodig vond om deze eeuwenoude kunstvorm voor te zetten. Wie schitterende voorwerpen wil zien van houtsnijwerk moet het Musée Grolet bezoeken bij het centrum voor ambachten van Omoa. Het museum was destijds de woning van een zekere Jules François Grolet die hier in 1895 uit Zwitserland arriveerde. Hij was de enige koloniaal van het eiland, plantte koffie (de productie van de bonen werd na 1967 stopgezet) en kokospalmen voor de uitvoer van kopra. Dit plantaardige product werd ondertussen “vervangen” door noni dat “vanzelf groeit” en minder arbeidsintensief is. Grolet handelde ook in kunstwerken en vooral in houtsnijwerk. Zijn persoonlijke verzameling van deze kunstwerken van hout kan je bewonderen in de vertrekken van zijn gewezen woning. Ten noorden van Omoa, op de westkust, nestelt Hanavave zich in een vallei geklemd tussen indrukwekkende rotsachtige bergspitsen. Door de fallische vorm van sommige rotsformaties gingen de bewoners de plaats ook de Baie des Verges (baai der roeden) noemen. Toen de missionarissen dit te weten kwamen, waren ze naar verluidt geschokt en herdoopten het de Baie des Vierges (baai der maagden)…

Dit adembenemende landschap zou niet misstaan in een van de “Jurassic Park”-films. Tussen 2 dorpen slingert een zandweg van 17 km die door de regenval vaak onberijdbaar is, behalve voor moedige wandelaars die zich niet laten afschrikken door de modder waar ze tot de enkels in wegzakken en de valpartijen tijdens de afdaling. De wandeling duurt minstens 4 uur en je klimt tot op een hoogte van 700 m, maar de inspanning loont de moeite. Bij mooi weer geniet je van adembenemende landschappen, de belangrijkste bezienswaardigheden van Hanavave. In het plaatselijke centrum voor ambachtelijke nijverheden kunnen de passagiers van de vrachtschepen ook de geparfumeerde bloementuilen, “tapa” en door plaatselijke artiesten vervaardigde voorwerpen ontdekken.



Laatst aangepast op maandag, 05 april 2010 17:53