In Cantabrië, een kleinere, bergachtige regio met 600.000 inwoners, houdt de Transcantabrico een stop in de hoofdstad Santander. Met de bus verkent u de baai, één van de mooiste ter wereld. Samen met het belle époque casino getuigen de talloze villa’s langs de lange zandstranden van een verleden als drukbezochte badplaats in het begin van de 20e eeuw. Een andere halte is het museum van Altamira, dat liefhebbers van archeologie zeker zal bekoren. In een interessante tentoonstelling herontdek je de perfecte reproducties van de prehistorische rotstekeningen van de grotten van Altamira. Ze werden per toeval ontdekt in 1879 en zijn nu geklasseerd als Werelderfgoed. De tekeningen en kleuren zijn nog praktisch intact, maar vanwege de conservatie zijn de grotten niet meer toegankelijk voor het publiek. Daarom werd op 200 meter van de ingang van de grotten een museum opgericht waar de bezoekers exacte kopieën van de rotsschilderingen kunnen bewonderen, en de resultaten van de opgravingen terplekke. Absolute topper in Cantabrië is Santillana del Mar, een middeleeuws dorp dat bekend staat als één van de mooiste van Spanje, en geklasseerd is als historisch en artistiek monument. Aan de ingang van het stadje beginnen de twee hoofdstraten, de ene naar het administratieve centrum, de andere naar het spirituele centrum, waar de oorsprong van de stad ligt. In de 9e eeuw stichtten geestelijken hier midden op het platteland een klooster voor de relikwieën van de heilige Juliana. Daarrond groeide al snel een stad waarin de kloosterlingen de scepter zwaaiden. In de 12e eeuw waren ze erg rijk geworden, en lieten ze op het kloosterplein een schitterende collegiale kerk bouwen in romaanse stijl, zoals je ze vandaag nog kunt bewonderen, met een magnifieke gevel en merkwaardige sculpturen aan de kapitelen van het klooster. In de 14e eeuw namen de edelen het bestuur van de stad over. Vijf grote families verdeelden het merendeel van de woningen onder elkaar en lieten tot in de 18e eeuw ook ware paleisjes optrekken, die nog altijd hun wapenschilden dragen. De mooiste voorbeelden (uit verschillende tijdperken) vindt u op het centrale plein (Plaza Ramón Pelayo), waar zich ook het gemeentehuis en een wondermooie parador bevinden. Santillana del Mar is erg toeristisch geworden. In de geplaveide steegjes werden de paleizen van de edelen en de schilderachtige vakwerkhuisjes met hun houten balkons omgetoverd tot souvenirwinkels en ambachtelijke winkeltjes, restaurants, hotels en musea... Maar ondanks het toeristische karakter blijft een bezoek aan dit charmante openluchtmuseum meer dan de moeite waard.

Bilbao is de hoofdstad van Baskenland. Twintig jaar geleden ging de stad, na de sluiting van de ijzermijnen en de crisis in de metallurgie, door een grote economische crisis. Bilbao was grijs, kleurloos, somber en deprimerend. Het stadsbestuur besloot de stad nieuw leven in te blazen met een groots project en nodigde hiervoor gerenommeerde architecten uit: Federico Soriano tekende het congrespaleis, Santiago Calatrava moderniseerde de luchthaven, Norman Foster ontwierp de metro. Maar het allerbelangrijkste was wel dat de Guggenheim-stichting, die al musea had in New York en Venetië (en galerieën in Berlijn en Las Vegas), toezegde om zijn prestigieuze collectie moderne en hedendaagse kunst te delen met de stad, als die zou zorgen voor het museumgebouw en voor de financiering instond. De Amerikaan Frank O. Gehry werd aangeduid als architect van het museum. Om zijn complexe plannen te realiseren moest hij uiterst geperfectioneerde, op maat gemaakte software gebruiken. In 1997 verrees het architecturaal monument met zijn gebogen, bijna verwrongen volumes, bedekt met glas, steen en vooral titanium, ter herinnering aan het industriële verleden van Bilbao. Het moest ook het water weerspiegelen van de Nervión waarop het gebouw lijkt te drijven. Indrukwekkend aan de buitenkant, maar ook aan de binnenkant, met drie verdiepingen rond een centrale patio: voor de exposities en de permanente collecties werd een oppervlakte van 11.000 m2 gecreëerd, met verbazingwekkende perspectieven. De inwoners waren aanvankelijk niet opgezet met de plannen. In volle crisis leken de uitgaven van het stadsbestuur complete waanzin en ze konden zich niet voorstellen welk voordeel het Guggenheimmuseum hen zou opleveren. Maar het museum trok meteen veel toeristen aan, zodat er nieuwe hotels, restaurants en winkelcentra ontstonden. Het historische centrum werd gerestaureerd, de mooie middeleeuwse en renaissance gebouwen bieden nu plaats aan aantrekkelijke boetieks. Als passagier van de Transcantabrico breng je een namiddag door in Bilbao - één van de onbetwiste hoogtepunten. De aankomst in het art-nouveaustation, één van de mooiste in Spanje, is al een belevenis op zich.