VS: De Route 66

In november 2001 vierde The Mother Road haar vijfenzeventigste verjaardag. Maar lang niet alle delen van de highway hebben de concurrentie met de autosnelwegen, die heel wat gehuchten tot volledige vergetelheid veroordeeld hebben, overleefd. Sommige bermen zijn overwoekerd met onkruid, andere gaan over in weides of lopen enkele kilometers parallel met de autosnelweg. Tijdens een tocht langs de Route 66 ontdek je alle facetten van de Verenigde Staten. Of toch bijna. De baan vertrekt in Chicago, dringt tot diep in Amerika binnen, doorkruist het land van Easy Rider en loopt dwars door bucolische landschappen en spookdorpen in the middle of nowhere. Daarna betreedt ze het rode en droge Indiaanse grondgebied, loopt langs de poorten van de Grand Canyon en door de Mojave-woestijn, om aan het einde van haar vierduizend kilometer lange traject uit te monden op de Grote Oceaan. Dit is meteen ook het meest contrasterende stukje: Hollywood Boulevard, de glamour en glitter van Beverly Hills en de draaimolens van Santa Monica Pier. Na de strikte levenswijze van de Amish en de staten van de Bible Belt, bereik je het 'vrijgevochten’ Californië - al is monokini op de stranden er nog steeds niet ingeburgerd... De Route 66 toont de tegenstellingen, de verscheidenheid en de immense oppervlakte van het land. Ze vertelt, net als Steinbeck dat deed in "The Grapes of Wrath", de geschiedenis van de boeren - door de crisis van de jaren 1930 geruïneerd en door de Dust Bowl verjaagd. Maar de Route 66 is tevens vervuld van nostalgie naar de jaren 1950, de periode waarin ze uitgroeide tot een mythische weg. Verkopers van Corvettes, Mustangs en Harley Davidsons verdienden er fortuinen en talrijke snackbars en motels, waarvan vele inmiddels hun lichtreclame gedoofd hebben, openden hun deuren. En dan zijn er nog de ontmoetingen. Nu eens grappig of bizar, dan eens apart, vervelend of bewogen. Ze zijn de spreekwoordelijke kers op de taart, werken soms storend, geven je de blues of de zin om terug te keren.

De eerste Amerikaanse wegen volgden over het algemeen het traject van de reeds bestaande onverharde paden, die op hun beurt naast de spoorlijnen liepen. Ze werden gefinancierd door regionale privé-investeerders en grote ondernemingen. Een treinrit van Los Angeles naar Chicago duurde drie dagen. Over de weg kon die reisduur oplopen tot een jaar... Het idee voor de aanleg van een weg die Lake Michigan met de Californische kust verbindt, werd gelanceerd in het begin van de 20ste eeuw door een zekere Cyrus Avery, een ondernemer uit Oklahoma. Het was wachten tot 1916 vooraleer het plan opgenomen werd in het nationaal programma voor de ontwikkeling van het wegennet, dat in 1925 door het Congres goedgekeurd werd. De route kreeg al in 1926 het nummer 66 mee, maar het duurde tot 1938 vooraleer ze volledig geplaveid was. De aanleg van deze highway voldeed aan de noden van het snel veranderende land. De wegen moesten het transport voor auto’s en vrachtwagens verbeteren en zo de mogelijkheden tot uitwisseling en de mobiliteit bevorderen. John Steinbeck doopte de Route 66 in The Grapes of Wrath om tot The Mother Road en beetje bij beetje groeide ze uit tot een ware mythe. De roman (1939) en later de film droegen bij tot haar nationale populariteit. Ze vertellen het verhaal van de pijnlijk odyssee van de tweehonderdduizend personen die verjaagd werden door de Dust Bowl (een enorme stof- en zandwolk die zeven jaar lang, van 1933 tot 1940, over het land raasde), maar maakten van de US Highway 66 vooral de route van de hoop. Duizenden werklozen - slachtoffers van de Grote Depressie van de jaren 1930 - werden tussen 1933 en 1938 tewerkgesteld om de weg te bedekken met betonplaten. Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog kwam de Route 66 goed van pas bij de mobilisering van de militaire troepen en bij het optrekken van trainingskampen in gebieden die voordien amper toegankelijk waren. Tijdens en net na de oorlog investeerde de federale overheid aanzienlijk in het wegennet (onder andere in Californië) en in de ontwikkeling van nieuwe industrietakken, met duizenden nieuwe jobs als gevolg. Vanaf dan maakten talrijke Amerikanen gebruik van The Mother Road: om een job te vinden in een naburige staat of om een nieuw leven te beginnen in het zonnige Californië. Een van die emigranten heette Robert William (Bobby) Troup. Net als zovele anderen volgde hij de Route 66. Hij droeg er de woorden 'Get your kicks on Route 66’ aan op. Nat King Cole maakte die zin onsterfelijk in 1946.

In het kader van de socio-economische impuls van de New Deal politiek werd de Route 66 gerenoveerd en werden nieuwe baanvakken aangelegd. Garages, motels, cafés en restaurants vestigden zich langs de weg. Dit bevorderde de groei van het prille toerisme in de loop van de bloeiende jaren 1950. De aan een bepaald petroleummerk verbonden gas stations doken op langs de R66. Het merendeel van de eenvoudige pompstations transformeerde zich snel in service stations, inclusief een winkel, snackbar of restaurant en garage. Tegenwoordig lijkt dat concept ons heel alledaags, maar destijds was het gloednieuw. De groei van deze infrastructuur versterkte de toeristische rol van de Route 66. In de jaren 1960 liep er op het televisiestation CBS zelfs een feuilleton over de legendarische baan. Tijdens de Golden Fifties & Sixties nam de koopkracht toe en daar plukte, onder andere, de auto-industrie de vruchten van. Het was de periode van de mooie Amerikaanse wagens zoals Mustangs en Corvettes in pasteltinten. Langs de R66 werden ze toen meer verkocht dan om het even waar in de VS. Kortom, mede dankzij het toerisme floreerden de handel en de dorpen langs The Mother Road. Maar na verloop van tijd slibde de weg dicht. De tussen 1926 en 1945 aangelegde rijvakken waren immers niet voorzien op zoveel verkeer, waardoor het vrachtvervoer vertraging opliep. Ondanks de technische voorsprong van de VS, bevond het wegennet zich in een embryonaal stadium en was de nood aan vierbaans autosnelwegen groot. Eisenhower, die tijdens de Tweede Wereldoorlog onder de indruk was van de Autobahnen van nazi-Duitsland, trok budgetten uit voor de modernisering van het Amerikaanse wegennet. Vanaf 1970 was een groot deel van de R66 vervangen door snelwegen. Enkele jaren later verbonden talrijke Interstates de tussenliggende gebieden, hetgeen verklaart waarom The Mother Road daar nu op sommige plaatsen mee samenvalt of er volledig parallel mee loopt. Bepaalde delen werden sindsdien verlaten, maar overleefden de tand des tijds doordat de R66 inmiddels het statuut van nationaal monument verwierf. Hier en daar loopt een stuk weg recht in een veld of wordt hij overwoekerd door onkruid, maar nergens werd de R66 afgebroken. Het tracé van de Route 66 volgen is niet altijd even makkelijk en een roadbook en gedetailleerde kaart komen zeker van pas. Sommige alignments lopen dood of gaan op in een stedelijk netwerk.

De Main Street of America werd in oktober 1984 volledig verdrongen door de afwerking van de autosnelweg. The Mother Road raakte in de vergeethoek. De drang naar snelheid, de verandering van modes en gewoontes, de aantrekkingskracht van al wat nieuw is en de concurrentie van de burgerluchtvaart speelden hier een rol in. Sinds een tiental jaar groeit het aantal verenigingen die bekommerd zijn om het lot van dit patrimonium en ook het toerisme bloeit langzaam weer op. Maar de autosnelweg heeft een definitief einde gemaakt aan de droom van heel wat Amerikanen. Talrijke plekjes vervielen tot spooksteden of zijn aardig op weg om eentje te worden. Vreemd genoeg dragen ze bij tot de aparte charme van de Route 66, een mytisch parcours dat van oost naar west een hele natie doorkruist en zowel verbaast door zijn diversiteit, door zijn bizarre omwonenden als door zijn socio-culturele eigenaardigheden.