De baai van de Mont-Saint-Michel

Na Parijs is de Mont-Saint-Michel dé toeristische trekpleister van Frankrijk. Deze plek is niet voor niets uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed: niet alleen is dit een architecturaal wonder, ook de ligging is hoogst uitzonderlijk. Door de verzanding van de baai zijn de getijden minder spectaculair dan vroeger, maar dat heeft de toestroom aan toeristen nauwelijks doen afnemen. Wil u zich liever niet met de ellebogen een weg moeten banen op de trappen naar de abdij, dan kan u er best in de winter naartoe trekken. In elk geval is de Mont absoluut een bezoek waard, zeker omdat de streek rondom nog veel meer in petto heeft. En dan hebben we het nog niet gehad over het voortreffelijke eten en de gezonde buitenlucht...

De baai van de Mont-Saint-Michel ligt op de grens van Normandië en Bretagne en strekt zich uit over een twintigtal kilometer tussen Bretagne en het schiereiland Cotentin. De baai bestaat uit een uitgestrekt gebied van zo’n 500 km² zand en slib, dat ruim overspoeld wordt door de getijden. Die staan bekend als een van de meest indrukwekkende van Europa. Toch wordt de baai door de verzanding nooit helemaal overspoeld, zelfs niet bij hoogwater. Alleen om de twee weken, bij springtij, wordt de rotsheuvel helemaal door water omringd. De spectaculairste getijden komen 36 à 48 uur na volle en nieuwe maan voor, op voorwaarde dat het weer de gang van zaken niet verstoort. Zo’n tij is interessant om te observeren: de zee trekt zich dan tot een vijftiental kilometer van de kust terug, om vervolgens met een verbluffende snelheid op te komen. Victor Hugo schreef er ooit over dat de zee oprukte ‘als een galopperend paard’. En het moet gezegd: het is een bijzonder opmerkelijk schouwspel. Hou dus goed de getijdentabellen in het oog als u wil gaan wandelen, want voor u het weet wordt u hier verrast door het wassende water… Door de kuilen en het drijfzand kan wandelen hier trouwens levensgevaarlijk zijn. Daarom kiest u best voor gegidste tochten, die het hele jaar door georganiseerd worden. Ook als u naar het vlakbij gelegen Tombelaine wil gaan, een eilandje annex natuurreservaat dat van mei tot juli verboden terrein is vanwege de nestperiode. Vanaf de Mont lijkt het vlakbij, maar u doet er zeker 40 à 60 minuten over om de 3 kilometer af te leggen, zelfs als u er flink de pas in houdt. Ook voor korte afstanden is voorzichtigheid geboden. In de baai monden drie rivieren uit, die soms van loop veranderen. Daardoor ontstaan onder het zand waterlagen, waarin wandelaars gemakkelijk kunnen wegzinken. Een ander natuurfenomeen hier is de mist, die verraderlijk snel kan opkomen en elk oriëntatiepunt onder een dik tapijt verstopt…

Maar de baai bestaat uit meer dan zand alleen. Door de verzanding hebben zich langs de kust polders gevormd. Dankzij de grassen en de zeekraal die daar groeien is hier zogenaamd ‘kwelderland’ ontstaan, aangeslibd land waarop schapen grazen. Vandaar ook de lokale gastronomische specialiteit: lam ‘pré-salé’. Dat heeft zijn bijzondere, licht zoute smaak te danken aan het gras dat geregeld door zeewater overspoeld wordt. Er gaan al langer stemmen op om de beroemde rots opnieuw tot een echt eiland te maken, maar dat zorgde voor zoveel controverse dat de plannen op de lange baan geschoven werden. Om de plannen te realiseren zou er een stuwdam moeten komen op de Couesnon, de rivier die bij de dijk uitmondt (de werken hiervoor zijn al begonnen). De parkings aan de voet van de heuvel zouden moeten verdwijnen en naar het huidige begin van de dijk verhuizen. Die dijk, eigenlijk een dam die zelf de verzanding mee in de hand werkte, zou men dan vervangen door een mooie voetgangersloopbrug van zo’n kilometer lang. Die zou tot op iets meer dan 200 meter van de toegang tot de Mont-Saint-Michel komen, met in het verlengde daarvan een stuk land dat af en toe overstroomd wordt. De plannen hebben alvast één voordeel: het landschap zou niet langer verpest worden door het zicht op de grote parkeerplaatsen. Alleen hebben de inwoners zo hun bedenkingen. Nu hebben ze nog een parkeerplaats bij de stadswallen, maar eens de plannen gerealiseerd zijn, zouden ze hun auto 2,5 kilometer verder moeten parkeren om vervolgens overgezet te worden met de pendeldienst, net zoals de toeristen. Winkeliers en restaurantuitbaters vragen zich af hoe het dan moet met de leveringen. Na de werken zou de rots bij momenten helemaal geïsoleerd zijn door de getijden, die na de ontzandingwerkzaamheden opnieuw sterk zouden toenemen. Maar voorlopig is de finalisering van het project alweer uitgesteld, van 2002 naar 2012…