CANNES: de «Iles de Lérins»

Sinds de Britten de geneugten van het overwinteren aan de Côte d’Azur ontdekt hebben, leeft Cannes, net als Nice overigens, grotendeels van het toerisme. Een toerisme dat het hele jaar door, in hoog- én laagseizoen, blijft draaien en zich de afgelopen decennia gediversifieerd heeft. Nochtans is alles begonnen vóór de kust, op de Iles de Lérins. Heel wat bezoekers weten tot op heden niet eens van hun bestaan af. Monniken vestigden zich op een van de twee eilanden. Het buureiland vervulde de rol van haven onder de Romeinen en van garnizoen voor de Spanjaarden en zou vervolgens als ballingsoord hebben gediend voor de Man met het IJzeren Masker. Door hun ligging stralen beide eilanden ongetwijfeld iets aparts uit. Ze bevinden zich voor de kust van Cannes met zijn Palais des Festivals, casino, La Croisette en paleizen die deze prestigieuze en charmante badstad de nodige glamour en glitter verlenen.

Niet de kleine kuststrook aan de Middellandse Zee trok de Liguriërs en later de Romeinen aan, maar wel de twee minuscule eilanden 3,2 kilometer verderop. Ze vormden als het ware een voorpost, ideaal om zowel de zee als de kust te bewaken. Aardewerk, resten van omwallingen en wateropslagplaatsen die teruggevonden werden op de zeebodem en op Léro (later omgedoopt tot Sainte-Marguerite) getuigen van het bestaan van een grote militaire basis en een handelshaven. Rond 410 gingen twee monniken aan wal op Lérina. Ze richtten er een klooster op en een van beiden, Sint-Honorat, verleende het eiland zijn huidige naam. Nog geen eeuw later werd het klooster algemeen beschouwd als het meest indrukwekkende van het christendom. Halverwege de 6de eeuw voegde Sint-Aygulf er de Sint-Benedictusregel in en de kleine kloostergemeenschap behoort nu nog tot de benedictijnerorde. Het kloostercomplex werd in de loop der eeuwen regelmatig uitgebreid en verbouwd. De machtige monniken aarzelden niet om de kust in te palmen. In de 13de eeuw bezaten ze een uitgestrekt gebied: van Antibes tot aan het Estérel-massief, over Mougins, Valauri en Valbonne in het binnenland. Grote namen van kloosterlingen en evangelisten, stuk voor stuk heilig verklaard, zijn afkomstig van de Iles de Lérins: Sint-Patrick (die erop uittrok om Ierland te bekeren), Saint-Loup (de latere bisschop van Troje die tegen Atilla streed), Sint-Hilarius, beschermheilige van Arles enz.

Cannes heeft zijn ontwikkeling dus aan monikken te danken. Ze viel gedeeltelijk onder de macht van de graaf van de Provence en onder die van de geestelijken. Maar in de 15de eeuw ging het bergaf met de streek: epidemieën woedden in het binnenland, piraten dreven hun aanvallen op en de strijd tussen de graaf van de Provence en de Aragonezen leidde tot een handelsblokkade voor de hele Provençaalse kust. Cannes maakte van de gelegenheid gebruik om zich aan het juk van het feodaal systeem en de macht van de monniken op de Lérins-eilanden te onttrekken. Beetje bij beetje bloeide de stad, dankzij de landbouw en de visvangst, op. De 16de eeuw betekende echter opnieuw een stap terug. Hongersnood, oorlogen, dSpaanse en daarna de Oostenrijkse bezetting zaten de ontwikkeling van de haven in de weg. Het nieuwe regime bracht overigens amper enige verbetering aan hun situatie, totdat Napoleon er orde op zak stelde. Halfweg de 19de eeuw zwengelde de handel opnieuw aan. Britse boten hadden de eerste snow birds aan boord: toeristen die in de winter op zoek waren naar een blauwere hemel en zachtere temperaturen. In 1870 telde de stad al 34 hotels en 215 luxewoningen. De Europese elite kwam er samen. Verder liep je er in die dagen ook al leden van vorstenhuizen, schrijvers en andere artiesten tegen het lijf. Men nam de stedenbouw onder handen en begon met de aanleg van La Croisette, de tegenhanger van de Promenade des Anglais in Nice. Begin 20ste eeuw verbleef 75% van de bevolking er slechts twee à zes maanden per jaar. De eilanden tellen amper een twintigtal inwoners - monniken niet meegerekend. Saint-Honorat is enkel een klooster rijk en het laatste hotel van Sainte-Marguerite heeft inmiddels zijn deuren gesloten. Maar dat betekent niet dat niemand ze bezoekt natuurlijk! De Iles de Lérins zijn een andere, discretere en apartere, weg ingeslagen dan het prestigieuze en wereldlijke Cannes...