ZUIDELIJK MEXICO: Een tocht door de staten Oaxaca en Chiapas

Oaxaca en Chiapas liggen in het diepe zuiden van Mexico. Beide staten zijn arm en een groot deel van hun bevolking is van indiaanse oorsprong, twee aspecten die onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. De indianen zijn afstammelingen van de grote bouwmeesters uit deze regio: de Maya's, de ZaIpoteken en de Mixteken. Culturele rijkdom en prachtig natuurschoon zijn hier de grootste troeven. Oaxaca en Chiapas behoren ongetwijfeld tot het mooiste wat Mexico te bieden heeft maar de toeristische kassa rinkelt vooralsnog niet voluit. Het merendeel van de reizigers lijkt de voorkeur te geven aan het schiereiland Yutatan. Miskenning? Slechte verbindingen? Mogelijk ligt daar de verklaring. Maar de toeristen lijken vooral afgeschrikt door hardnekkige geruchten over onveiligheid en incidenten. Feit is dat de armoede hier al meer dan eens heeft geleid tot diefstal en agressie. Ook de Zapatistische opstandelingen haalden de voorbije jaren meermaals het internationale nieuws, waardoor het grote publiek afhaakte. Maar vandaag is het hier rustiger, hoewel het niet geraden is om gelijk waar te gaan avonturieren. Hieronder volgt een routebeschrijving die u veilig doorheen schitterende landschappen, prachtige dorpen en indrukwekkende pre-Columbiaanse tempelsteden voert. Van Oaxaca nemen wij u mee naar Palenque, aan de poorten van Yucatan, dat in het vorige nummer aan bod kwam.

Oaxaca, de vijfde grootste staat van Mexico, is bergachtig : de Sierra Madre dei Sur en de Sierra de Oaxaca ontmoeten elkaar in het midden, ter hoogte van de gelijknamige hoofdstad die in een vruchtbare vallei ligt, op amper tien kilometer van de heuvels waar de Zapoteken in een ver verleden Monte Alban hebben gesticht. Dit afgelegen zuidelijke stukje Mexico kan aanspraak maken op tal van historische rijkdommen. Naast archeologische schatten bevat de bodem ook uranium, koper, zilver, mangaan en ijzer. Maar met zijn onderontwikkelde economische structuren is de staat er totnogtoe niet in geslaagd om deze natuurlijke rijkdommen op grote schaal te exploiteren. Oaxaca behoort tot de armste staten van Mexico, industrie is er nauwelijks ontwikkeld. Een derde van de bevolking bestaat uit indianen, verdeeld over een vijftiental verschillende etnieën. Het merendeel van hen spreekt geen Spaans. Ze leven vooral van de opbrengst van hun ambachtelijke producten of van de landbouw. Maar vele boeren zijn weggetrokken van het platteland naar de steden omdat hun aanspraken op de gronden die ze al eeuwenlang bewerken, niet worden erkend. Sommigen, zoals de Mazareken en de Mixes leiden een geïsoleerd bestaan in afgelegen bergdorpen waar ze leven zoals hun voorouders het hen hebben voorgedaan. ln geografisch opzicht vormen de centrale valleien van Oaxaca een wereld apart. De beschavingen die zich hier ontwikkelden, kwamen zelden in contact met de wereld achter de hoge, dichtbegroeide bergen die hen omringden. Aangezien hier de wieg stond van de Zapoteekse en Mixteekse culturen, tracht de staat munt te slaan uit de enkele gevierde archeologische sites op zijn grondgebied. Maar die brengen voorlopig nog geen grote massa's op de been. Oaxaca ligt op 500 kilometers van Mexico-stad. Wie niet wil vliegen, rijdt er al gauw zeven uur op. Buiten degenen die zich door deze afstand en de ingewikkelde busverbindingen niet laten afschrikken, houdt hier af en toe een autocar hait onderweg naar Yucatan. Het merendeel van de toeristen hier zijn trouwens geen buitenlanders maar Mexicanen of indianen.