Krakau, de mooiste verrassing van Polen

Anderhalf uur vliegen van België ligt Krakau, een pareltje, schitterend, karakteristiek, elegant, hip en feestelijk. Aan de oevers van de Wisla ligt deze ‘mooiste stad van Polen’, die meteen ook de derde dichtst bevolkte van het land is. Je ontdekt er een kleurrijk historisch centrum dat na veertig jaar communisme werd gerenoveerd en nu in zijn geheel geklasseerd is als Erfgoed van de Mensheid. De rijkdom van de gebouwen herinnert je eraan dat Krakau tot 1596 de hoofdstad van het land was. De stad was toen bovendien ook de artistieke en culturele hoofdstad en is dat vandaag nog steeds. In de kleine, middeleeuwse straten binnen de tuinen van het Plantypark zijn er ontelbare musea, theaters en concertzalen. De kerken zijn er niet meer te tellen. In de oude, overwelfde kelders of op de binnenpleintjes van mooie gebouwen ontdek je vaak verborgen restaurantjes en cafés. Want Krakau leeft, met de oudste universiteit van het land op haar grondgebied, op het ritme van de 175.000 studenten (een inwoner op tien) die dit fantastische openluchtmuseum laten swingen…

Krakau is minstens drie dagen waard. Om je echt onder te dompelen in deze levendige stad, om rustig door de verschillende wijken te struinen, om de vele kerken en musea te bezoeken; om een paar winkels in de Florianskastraat binnen te stappen en om wat te gaan drinken op Rynek Glowny, het kloppende hart van de stad en het grootste middeleeuwse plein van Europa. Het historische centrum (Stare Miasto) is anderhalve kilometer lang en 800 meter breed. Je kunt het dus gemakkelijk te voet bezoeken. Het centrum is omgeven door het Plantypark, een ring van tuinen die in de 19de eeuw de volledig verwoeste 15de-eeuwse walmuren vervingen. In deze strook park is het heerlijk verpozen, met uitzicht op de heuvelrug van de Wawel, waarop een prachtig oud koninklijk kasteel uitkijkt op de Wisla en haar kaaien. Amper tien minuten van het Plantypark ligt Kazimierz, het voormalige Joodse getto dat als decor diende voor de film Schindler’s List. Het getto ligt net buiten het stadscentrum maar is een ommetje meer dan waard. Wij brachten alvast een bezoekje aan deze twee wijken…

Krakau ligt in een kom tussen de bergen en heuvels die de stad omringen. De 6000 monumenten van de stad zijn grotendeels gespaard gebleven tijdens de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog. Krakau is dus nog intact. De voorbije dertig jaar werden gebruikt om de stad te renoveren. De gebouwen in de middeleeuwse straatjes, met een grote historische waarde, hebben hun pracht en kleuren van weleer teruggevonden. Ze illustreren alle architecturale periodes, maar vooral de renaissance. Het hart van Krakau is Rynek Glowny, een immens plein dat een perfect vierkant van 200 meter op 200 meter vormt en dateert uit de 13de eeuw. In die periode breidde de stad, die toen ook net een oorkonde had gekregen, zich uit met alle straatjes die naar het plein liepen. De esplanade was op dat moment het administratieve en vooral economische centrum van de stad. Getuige daarvan is de oude lakenhalle die hier nog steeds in het midden troont. Vandaag is het textiel binnen in de hallen vervangen door souvenirkraampjes; je koopt er amber juwelen, houten speelgoed, bont en heiligenbeeldjes aan een prikje…

Op de bovenste verdieping kun je de permanente tentoonstelling van Poolse schilder- en beeldhouwkunst uit de 19de eeuw bezoeken. Onder de mooie gewelven liggen alweer winkeltjes en een paar terrasjes. Aan terrasjes en cafés geen gebrek op Rynek Glowny. En terecht! De jongeren spreken het liefst af aan de voet van het monument van de dichter Adam Mickiewicz, waarna ze in kleine groepjes naar de winkels en uitgaansgelegenheden trekken. Keuze te over, al merk je dat niet meteen. Want in Krakau, net als in Praag eigenlijk, liggen de bars, discotheken en restaurants verborgen in schitterende, overwelfde kelders of op binnenpleinen van historische gebouwen waar je slechts door een nauwe doorgang raakt. Sla er dus gerust eens af. Er is voor elk wat wils, hedendaags en hip of traditioneel, met geborduurde tafellakentjes op houten tafels, een kandelaar en lekker plaatselijk eten (jawel!), vooral op basis van aardappelen, varkensvlees en kool. De prijzen zijn heel redelijk, voor een volledig menu (voorgerecht, hoofdgerecht, dessert en wijn) betaal je ongeveer 100 zloty (iets meer dan € 30). Op Rynek wemelt het niet alleen van restaurants en cafés, maar ook van monumenten, te beginnen bij de verschillende paleizen waar vroeger de katholieke adel woonde. Vandaag vind je er het Historische Museum en het Internationaal Centrum voor Cultuur. Maar het belangrijkste bouwwerk is zonder twijfel de basiliek van de Heilige Maria, gebouwd in de 13de eeuw, een van de mooiste gotische kerken in Polen. Vooral het interieur, met de veelkleurige schilderingen en glas-in-loodramen van de hand van Matejko en Wyspianski, is schitterend. Nog zo’n pareltje: het immense houten altaar (13 x 11 m), het grootste van Europa. Het bestaat uit 200 beeldjes, beeldhouwer Veit Stoss had twaalf jaar nodig om ze allemaal af te werken. Op de esplanade vind je nog twee kerken, maar die zijn heel klein. Eerst kom je langs het charmante kerkje van de Heilige Barbara, vlak naast het lieflijke pleintje Mariacki. Vervolgens bezoek je het kerkje van de Heilige Adalbert, een van de oudste monumenten, het dateert uit de tiende eeuw. De lakenhalle is een mooi voorbeeld van de vroegere economische rol die Rynek speelde. De toren van het stadhuis uit de 14de eeuw (de rest is vernield) is dan weer een bewijs van de administratieve rol van het plein. Met haar 70 meter is de toren het echte symbool van Krakau. Je kunt ze (enkel te voet) beklimmen voor een bezoekje aan een deel van het Historische Museum en een wat ontgoochelend uitzicht over het oude centrum. Het Rynek was altijd al een ontmoetingspunt. Ook vandaag is het plein, dat ’s nachts trouwens schitterend verlicht is, dé plek waar grote manifestaties worden gehouden, zoals festivals, concerten en het grootste nieuwjaarsfeest van het land. Toeristische treintjes en alle soorten golfwagentjes vertrekken hier met privéchauffeurs voor een rit langs de belangrijkste bezienswaardigheden. Er is een opname met uitleg in verschillende talen te horen. Een leuke manier om de stad voor het eerst te ontdekken zonder al te moe te worden…

De kerken van Krakau zijn moeilijk te fotograferen binnen, ze zijn zelfs moeilijk te bezoeken. Er zijn zoveel kerkdiensten dat je moet weten op welk moment je kunt binnenglippen. De stad is namelijk niet alleen een historisch, cultureel en studentencentrum maar is bovendien erg religieus. De Polen in het algemeen zijn heel vroom, vooral in Krakau, die als bijnaam ‘de stad met honderd kerken’ draagt. En dan tellen we de kloosters nog niet mee. De kloosterlingen mengen zich in de straten tussen de toeristen en de stedelingen. Niet te verwonderen dus dat Johannes Paulus II hier nog steeds een ster is en zelfs zijn eigen kleine museum heeft in de Kanoniczastraat. Hij begon zijn kerkelijke carrière als kapelaan in de kerk van de Heilige Florianus (bij de poort met dezelfde naam), nadien werd hij aartsbisschop van Krakau en ten slotte de eerste niet-Italiaanse paus sinds de 16de eeuw…

De Koninklijke Weg loopt van noord naar zuid door het Stare Miasto. In de tijd van de monarchie was dit de weg die de koningen namen om tijdens belangrijke ceremoniën, zoals begrafenissen en kroningen, te paraderen. Ze vertrokken aan de belangrijkste poort van de stad (de Sint-Florianuspoort), doorkruisten Krakau in een bijna rechte lijn langs het Rynek en kwamen zo weer uit bij hun kasteel op de Wawel. Vandaag de dag is de Koninklijke Weg een van de mooiste toeristische routes waarlangs heel wat mooie trekpleisters liggen. Het is bovendien ook heel handig omdat de as het kleine historische centrum in twee snijdt. Bijgevolg liggen de andere bezienswaardigheden op wandelafstand. De Koninklijke Weg vertrekt dus bij de Sint-Florianuspoort, de enige poort van de oude omwalling die nog overblijft en nog steeds beschermd wordt door de barbacane. De weg loopt verder door de Florianskastraat, met alweer prachtige burgerhuizen met renaissancegevels. Dit is de belangrijkste winkelstraat van Krakau. Alle internationale merken vind je hier terug, naast talrijke restaurants, pubs en nachtclubs die, alweer, voor het grootste deel verscholen liggen op binnenpleinen en in kelders. Aan weerszijden van de Florianskastraat, ongeveer ter hoogte van de Sint-Florianuspoort, kom je al snel uit bij de gotische Sint-Kruiskerk, het vermaarde Theater Slowacki, de Piaristenkerk met een prachtig barok interieur en, aan de overkant, de hoofdzetel van het Kunstmuseum Czartoryski. De belangrijkste schilderwerken in dit museum zijn Landschap met de Barmhartige Samaritaan van Rembrandt en Dame met de Hermelijn van Leonardo Da Vinci. De Koninklijke Weg komt via de Florianskastraat uit op het Rynek. In de Jagiellonskastraat, die aan de westelijke kant langs de esplanade loopt, vind je de Jagellone-universiteit (genoemd naar de koninklijke dynastie die over Polen heerste). De stad dankt haar jeugdigheid en dynamisme aan de vele jongeren die aan deze universiteit komen studeren. Ze werd in de 14de eeuw gesticht door Casimir de Grote en was de eerste universiteit van het land en een van de oudste van Centraal-Europa.

Terecht de trots van Krakau, temeer omdat ze tot haar studenten bekende namen als Copernicus, Johannes Paulus II en koning Jan III Sobieski kan rekenen. Het mooiste en oudste gebouw is het Collegium Maius. Je ontdekt er een prachtig middeleeuws plein met booggewelven en je kunt er een bezoek brengen aan het museum waar in de rijkelijk versierde zalen schilderijen, beeldhouwwerken, instrumenten voor fysica, chemie en astronomie tentoongesteld worden, waaronder een unieke collectie oude wereldbollen. Van het Rynek gaat de Koninklijke Weg verder naar de Grodzkastraat. Ook hier, in deze straat die straalt van charme en klasse, liggen winkels en eethuisjes naast elkaar. Dit is een heel korte straat maar toch vind je onderweg niet minder dan zeven kerken en drie kloosters. Keuze te over dus als je het huis van God wilt bezoeken. Kies uit de Sint-Gillis-, de Sint-Martinus-, de Sint-Pieter-en-Sint-Paulus- of de Sint-Andreaskerk, de dominicaanse basiliek, het franciscanenklooster… Loop de Koninklijke Weg tot het eind uit, neem dan de Kanoniczastraat. Ook hier geen gebrek aan mooie renaissancehuizen. Deze straat leidt naar de voet van de Wawelheuvel, de wieg van Krakau.

Inderdaad, op deze rots die 228 meter boven de Wisla uittorent, lag in de 11de eeuw het politieke en religieuze centrum van Polen. In die tijd werd het bisdom in Krakau geïnstalleerd. Op de kaap werd een kathedraal en later ook een koninklijke residentie gebouwd. Door de jaren heen werd alles wat vervallen. Het was wachten op het begin van de 16de eeuw en de regeerperiode van Alexander Jagellon, die werd opgevolgd door Sigismond de Oude, voor het kasteel zijn renaissancepracht, zoals we die vandaag kennen, terugvond. Achter de walmuren ligt de drukst bezochte site van het land en het bewijs van de weelde die de stad onder de Jagellons (vooral tussen de 14de en de 16de eeuw) kende. In het midden van de ruime en goed onderhouden tuin liggen een monumentaal kasteel en de grootste kerk van het land. In de gotische Sint-Stanislas-en-Sint-Venceslaskathedraal werden steeds de koningen gekroond. Dit bleef zo, zelfs toen Warschau in 1596 de Poolse hoofdstad werd. Binnenin ontdek je graftombes van koningen, bisschoppen, nationale helden en andere beroemde mensen zoals de dichter Mickiewicz. Je vindt er ware schatten van religieuze kunst, zoals de befaamde kapel van Sigismond met haar vergulde koepel, ‘het mooiste renaissancemonument ten noorden van de Alpen’. Er net naast ligt het kasteel. Het ruime binnenplein met drie verdiepingen met booggewelven is uitzonderlijk. Binnen ontdek je weelderige koninklijke vertrekken (waaronder de troonzaal) opgesmukt met waardevolle collecties, vooral van wandtapijten. Met een bezoek aan de Grot van de Draak, die uitgehouwen is in de rots ter hoogte van de kaaien van de Wisla, heb je terug thuis ook een leuke anekdote te vertellen. De legende wil dat de stad werd geterroriseerd door het dier tot een eenvoudige schoenmaker hem met een list overwon…

Geen enkele wijk buiten het Planty is zozeer een ommetje waard als Kazimierz, tien minuten wandelen van de Wawel. Steven Spielberg koos dit vroegere Joodse getto uit als decor voor zijn film Schindler’s List. Deze plek heeft jammer genoeg zwaar te lijden gehad onder de holocaust. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verdwenen alle inwoners hier. Er zijn er die probeerden aan de nazi’s te ontkomen, er zijn er die naar de concentratie- en vernietigingskampen werden afgevoerd (Auschwitz en Birkenau liggen amper vijftig kilometer van hier). Tot de jaren 1990 werd de wijk volledig verwaarloosd – en was dus sterk vervallen. Sindsdien hebben de nazaten van de vroegere eigenaars opnieuw geïnvesteerd in winkels en woningen. Vandaag is de wederopleving nagenoeg voltooid. Er blijven steeds minder bouwvallige gebouwen over. Die staan midden tussen opgefriste gebouwen waarin koosjere restaurantjes, guesthouses, antiekzaken, hippe bars en typische winkeltjes voor een sfeer zorgen die bij de inwoners van de stad erg in de smaak valt. Laat je gerust meeslepen door de sfeer. Je kunt in deze wijk ook synagogen bezoeken (die naast kerken liggen), zoals de Oude Synagoge (15de eeuw), de oudste van Polen. Tijdens de oorlog werd deze synagoge gebombardeerd, vandaag is hier het Museum van de Joodse Geschiedenis ondergebracht – een bezoek hieraan is helaas een beetje ontgoochelend. De kleine Remuhsynagoge (16de eeuw) is een kijkje waard, met haar mooie versieringen, de oude begraafplaats en een rustig hoekje. Kazimierz inspireert niet zo als Stare Miasto. Toch vullen beide wijken elkaar aan. Het Joodse getto verliest aan elegantie maar wint dan weer aan intimiteit en authenticiteit. De magie werkt dus anders, maar net als overal in Krakau raak je sowieso betoverd…

- Pod Stajnia

In het hart van Kazimierz ligt dit etablissement, dat zowel een charmehotel, een bar als een restaurant is. De inrichting van het restaurant is traditioneel, onder de mooie gewelven worden tegen zachte prijzen streekgerechten opgediend. Op mooie dagen kun je er in de schaduw van de bomen op het plein iets eten, een milkshake drinken en wat in een boek snuffelen. Het ratjetoe van oude meubelen en voorwerpen geven sfeer aan deze plek, waar vooral jongeren komen. Een echte aanrader! Jozefastraat 12. Tel.: 00 48 (0)12 423 72 02. Website: www.pubstajnia.pl

- Smak Ukrainski

Krakau telt heel wat restaurants met buitenlandse keuken (veel Italiaans), waaronder dit heerlijke Oekraïense eethuisje aan de voet van de Wawel. De tafels liggen verspreid in de binnentuin of in verschillende 16de-eeuwse overwelfde kelders waar typische Oekraïense voorwerpen aan de muren hangen. De kaart is vrij duur maar aanlokkelijk. Je zult niet ontgoocheld zijn. De gerechten lijken trouwens sterk op de Poolse. Zeker uit te proberen! Kanoniczastraat 15. Tel.: 00 48 (0)12 421 92 94. Website: www.ukrainska.pl

- In de buurt van de luchthaven van Katowice Vertrekt je vliegtuig ’s ochtends vroeg vanuit Katowice, dan is overnachten in hotel Iskra een goed idee. Dit hotel ligt enkele minuten van de luchthaven, je wordt er zelfs midden in de nacht met de wagen heengebracht, een service die in de prijs inbegrepen is. Grote luxe is het hier niet, maar het is er gezellig en het personeel is vriendelijk en efficiënt. Het hotel en het restaurant liggen in een grote tuin met veel bomen. De prijzen zijn bovendien aantrekkelijk: voor een dubbele kamer trek je € 58 uit, ontbijt en vervoer van en naar de luchthaven zijn inbegrepen. Meer info: www.cateringam.pl/hotel of 00 48 (0)32 380 11 45.

Wizzair vliegt van Charleroi naar Katowice, voor een terugvlucht betaal je vanaf € 50, taksen inbegrepen. Daar neem je de pendeldienst (reserveren!) aan de luchthaven van Katowice naar Krakau (nog anderhalf uur rijden en +/- € 25 heen en terug). De pendeldienst zet je af aan het busstation. Van daar is het amper tien minuten wandelen naar het stadscentrum. Info en reservering: www.wizzair.com of www.charleroi-airport.com.

MEER INFO OVER KRAKAU: Poolse dienst voor toerisme, Renaissancelaan 20, 1000 Brussel Tel. 02 740 06 20 E-mail: Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien. Website: www.pologne.travel/fr-be Interessante websites over Krakau: www.cracow-life.com en www.krakow.pl