Afdrukken
Tweet

LONDEN

In het spoor van de Da Vinci Code

De Da Vinci Code is méér dan een boek. De Da Vinci Code, dat is meer dan 20 miljoen verkochte exemplaren in meer dan 40 landen, verhitte discussies, tientallen ‘onthullende’ boeken en een Hollywoodfilm die ondanks een indrukwekkende cast maar op matige persreacties kan rekenen… Hysterische hype? Feit is dat het verhaal van Dan Brown twee jaar na publicatie nog altijd van zich doet spreken. Wat is werkelijkheid en wat is fictie ? In hoeverre stemmen de echte locaties overeen met die in het boek? Steeds meer fans gaan zelf op zoek naar het antwoord, en trekken op bedevaart naar de sleutelplaatsen uit het boek. Van Parijs tot Londen over Schotland: overal vind je georganiseerde wandelingen. Wij trokken naar het hart van de Britse hoofdstad, en volgden één van de intrigerende Da Vinci Tours.

Herinnert u zich de plot van de Da Vinci Code nog? Hoe de Amerikaanse historicus Robert Langdon de Franse cryptologe Sophie Neveu ontmoet in het Louvre? Jacques Saunière is er vermoord teruggevonden, conservator én grootvader van Sophie, in een bizarre mise-en-scène die bol staat van de symboliek. In hun zoektocht om de achtergelaten codes te ontcijferen, stoten Neveu en Langdon op nog meer raadsels, die hen uiteindelijk tot dé waarheid zullen brengen: de Heilige Graal is geen ‘beker’ zoals het Vaticaan altijd heeft doen uitschijnen, maar het bewijs van een huwelijk tussen Jezus en Maria Magdalena. Die was dus geen prostituee, maar een gerespecteerde en invloedrijke vrouw die het werk van haar man discreet verder zette. Het koppel zou zelfs voor nageslacht gezorgd hebben, met afstammelingen tot vandaag. Eeuw na eeuw heeft, aldus het boek, de Priorij van Sion die waarheid gekoesterd en beschermd. De geheime broederschap, geleid door een grootmeester, zou nog altijd leven volgens de regels van Jezus en zijn vrouw. De Priorij gelooft in de liefde, zelfs de lichamelijke liefde, want die symboliseert het evenwicht tussen de twee grootste natuurlijke krachten: het mannelijke en het vrouwelijke. Een idee dat op een bepaald moment bijzonder goed aansloeg bij gelovige groepen. Tot de Kerk haar macht voelde tanen, en het populaire geloof in haar voordeel omboog. Zo werd Maria Magdalena (en dus bij uitbreiding de vrouw) gedegradeerd tot prostituee, terwijl Jezus de kuise heilige werd. Seks was voortaan een zonde. Het spreekt voor zich dat de religieuze autoriteiten de intriges uit het verleden allerminst willen oprakelen: ze zouden zich wel in een bijzonder lastig parket bevinden. Dus worden Langdon en Neveu een boek lang achtervolgd door Opus Dei, een radicale tak van de Kerk, die er alles voor over heeft om vóór hen de hand te leggen op de Graal. En alsof dat nog niet genoeg is, worden ze ook nog eens achterna gezeten door de politie, want die is er heilig van overtuigd dat zij betrokken zijn bij de mysterieuze moord.


GOED OM WETEN… De Tempeliers en de Priorij van Sion: realiteit en fictie

1119, Jeruzalem. Negen kruisridders richten de Tempelorde op, een militie die als doel heeft de christenen op bedevaart te beschermen. Zo’n 40 jaar later erkent de paus de beweging van gelovige strijders: hij kent hen het beroemde rode kruis toe dat, samen met de witte gewaden, het symbool van de Tempeliers zal blijven. Al snel kent het genootschap succes en breidt zijn activiteiten uit. De Tempelorde doet dienst als bank voor ‘leden’, die overal waar zich een ‘filiaal’ bevindt, geld kunnen inslaan. Leningen zijn nog zo’n dienst, tegen vette intresten weliswaar. De macht die de orde vergaart staat het feodale Frankrijk steeds minder aan: zij zien de Tempeliers als een bedreiging voor de wereldse macht. In 1307 is de orde dan ook slachtoffer van een bloederige heksenjacht, aangestoken door Filips de Schone, die zelfs paus Clemens V kan overtuigen van zijn gelijk. Het betekent meteen het einde van de glorieperiode.

De alternatieve versie van de ‘Da Vinci Code’

Tot zover de officiële geschiedenis. De ‘Da Vinci Code’ zet een heel andere versie neer. Volgens Dan Brown was de missie van de Tempeliers in het Heilige Land slechts schijn: zij zouden niet zozeer de bedevaarders beschermen, maar wel de Graal. Hun orde zou trouwens opgericht zijn door de Priorij van Sion, op haar beurt gesticht door de apostelen van Jezus en Maria Magdalena. Vanwaar, aldus de schrijver, de haat en angst van de Kerk tegenover de Tempelridders: zij hadden niet alleen veel macht, ze wisten ook teveel. Nog volgens de roman is deze groep niet alleen de bewaker van de Graal, maar ook van het nageslacht van Jezus, en dat al generaties lang. Heeft het mysterieuze genootschap echt bestaan? De feiten wijzen in elk geval niet in die richting. De eerste keer dat er officieel melding gemaakt wordt van de Priorij, was in 1976, toen een journalist een werk over het onderwerp publiceerde. Hij beriep zich op vermeende ‘geheime’ documenten uit de nationale Bibliotheek van Parijs, waartoe hij op één of andere manier toegang zou hebben gehad. In elk geval heeft niemand anders de bewuste documenten ooit kunnen inkijken. En dus heeft ook niemand de woorden van die ene schrijver kunnen bevestigen of ontkrachten…


Londen, in het spoor van de Da Vinci Code

1. Temple Church, waar de zoektocht in Londen begint

Het onderzoek van Browns hoofdpersonages mag in Parijs beginnen, het leidt hen onvermijdelijk naar Londen. Daar geraken ze dankzij het privé-vliegtuigje van Teabing, een vriend die hen samen met zijn bediende Rémy vergezelt. Teabing is een gepassioneerd onderzoeker van de Graal, en kan hen dus bijzonder goed helpen. De eerste etappe is Temple Church. Volgens de aanwijzingen moeten de twee immers op zoek naar het graf van een ridder, en laat deze kerk, opgericht door de Tempeliers, nu net een verzamelplaats zijn van riddergraven… Ter plaatse aangekomen, beseffen de hoofdpersonages echter dat het niet om graven gaat, maar om afbeeldingen. Dus zetten ze hun zoektocht elders voort. Ondertussen wordt Teabing ontvoerd door Rémy, die dus tot het kamp van de ‘slechten’ blijkt te behoren…

EEN BIJZONDERE KERK

Volgens de statuten van de Tempelorde was Engeland één van hun 21 ‘provincies’, naast anderen als Portugal, Sicilië, Cyprus, Duitsland en Hongarije. De Britse leden zouden, zo wordt verteld, nog lang actief geweest zijn. Londen was het plaatselijke hoofdkwartier, Temple Church de centrale kapel. Later zal de kerk Anglicaans worden, maar in Londen blijft Temple Church de enige echte getuige van de Tempeliersgeschiedenis. Het gebouw werd opgericht in 1185 en uitgebreid in 1240, met een schip in het verlengde van het bestaande gebouw. Dat was oorspronkelijk rond, zoals vaak bij Tempeliersheiligdommen, die daarmee de Heilige Grafkerk in Jeruzalem nabootsten. De kerk werd verschillende keren gerestaureerd, onder andere na een bombardement tijdens de Tweede Wereldoorlog. De beschrijving in de Da Vinci Code klopt: in Temple Church kan je nog altijd de grafmonumenten van tien ridders zien, middenin de ronde zaal, op de grond. Één graf heeft geen beeld: een vreemd detail volgens Robert Langdon en Sophie Neveu, dat erop zou wijzen dat ze net op dat ‘lichaam’ de volgende aanwijzing zouden kunnen vinden. In werkelijkheid is er weinig mysterieus aan: op het moment dat het graf moest afgewerkt worden, zou het geld gewoon op geweest zijn…

2. De Inns of Court

Temple Church, doorgaans open voor publiek op woensdag en zondag, ligt middenin een oase van rust: een charmant hoekje van Londen tussen de Thames en Fleet Street dat vraagt om ontdekt te worden. Oude gebouwen, geplaveide straatjes, tuintjes en bebloemde binnenplaatsen bepalen het straatbeeld, en auto’s zijn er verboden - wat duidelijk niet het geval is in de film. Nadat de Tempeliers uit hun thuishaven verdreven waren, turnde men deze buurt om tot de ‘Inns of Court’: zowel rechtenstudenten als leden van de balie van Londen vonden hier onderdak. Twee gemeenschappen bezetten elk één van de eigenlijke gebouwen (Inner Temple en Middle Temple), en deelden de kerk. Midden 19de eeuw veranderde deze plek opnieuw van functie: vanaf dan kwamen hier kantoren voor advocaten, procureurs en andere juristen die verbonden waren aan de Londense hoven van justitie. Neem zeker eens een kijkje in hun eetzaal, die recht uit een Harry Potter-boek lijkt te komen: lange, oude tafels in hout, monumentale schilderwerken en glaswerk met de namen van personages die hier vroeger over de vloer kwamen. Je leest er onder meer ‘Jekyll’ en ‘Hyde’, wat romanschrijver Robert Louis Stevenson zou geïnspireerd hebben voor zijn beroemde boek uit 1886: ‘The strange case of Dr Jekyll and Mister Hyde’.


3. De bibliotheek van King’s College…

Eens je de Temple-wijk via Fleet Street uitloopt, bots je als vanzelf op de indrukwekkende Royal Court of Justice. Tegelijk bevind je je middenin de belangrijkste campus van King’s College, één van de oudste (1829) en grootste universiteiten van het land. Het is hier dat Sophie Neveu en Robert Langdon binnenlopen in de Maughan bibliotheek, op Chancery Lane, in de hoop meer informatie te vinden voor hun zoektocht naar het juiste riddergraf. Net zoals in het boek is de bewuste leeszaal achthoekig, met een grote ronde tafel in het midden. Alleen vind je hier geen theologiewerken, wel medische boeken, want dit is het hart van de geneeskundefaculteit. Bovendien loop je hier zonder lidkaart niet zomaar binnen. Gelukkig zijn er ook georganiseerde bezoeken, met audiogids. In de film werd de bibliotheekepisode trouwens vervangen door een ‘modernere’ scène: de personages voeren hun onderzoek van op de bus, via hun GSM, en dankzij internet.

4. Bezoek aan Notre Dame de France

Hoewel de Notre Dame de France nergens opduikt in de Da Vinci Code, is het toch de moeite er even voor om te lopen. De kerk ligt aan Leicester Place, op een boogscheut van Leicester Square en Chinatown. Charles Faure richtte ze op in 1865, om de arme Franse migrantengemeenschap die in deze achtergestelde buurt woonde, een religieuze thuis te geven. Het gebouw, helemaal uit ijzer, was in zijn tijd een architecturaal curiosum. Nadat het tijdens de Tweede Wereldoorlog was gebombardeerd, bouwde men het in de jaren ’50 opnieuw op. Verschillende kunstenaars werkten het interieur af. Jean Cocteau schilderde er enkele fresco’s, die op nauwelijks één week tijd klaar waren. Toen al was de schrijver, cineast, dichter en tekenaar beroemd, en dus kwamen hele drommen journalisten en nieuwsgierigen kijken hoe hij aan het werk ging. Vandaag zijn het vooral gelovige Franstaligen die de kerk bezoeken.

EEN OUDE TEMPELIERSSITE

Hoe banaal ook, deze kapel doet in meer dan één aspect aan de theorie van Dan Brown denken. Eerst en vooral zou ze gebouwd zijn op een vroegere site van de Tempeliers. Dat zou alvast de ronde vorm kunnen verklaren, ook al legt de parochie die uit door het feit dat de kerk tot theaterzaal werd omgevormd. Andere elementen zijn te danken aan Jean Cocteau, die volgens de Da Vinci Code één van de grootmeesters van de Priorij van Sion zou geweest zijn. Net zoals de vermoorde conservator van het Louvre, Leonardo Da Vinci en nogal wat andere historische figuren…

COCTEAU IMITEERT DA VINCI

Het is algemeen geweten dat Da Vinci, die centraal staat in de roman, een heleboel geheimzinnige codes achterliet in zijn werk. Volgens Dan Brown hebben die te maken met het geheim van de Graal dat Da Vinci moest bewaren. In Notre Dame de France schijnt Cocteau gelijkaardig te werk te zijn gegaan. In een scène die de Kruisiging uitbeeldt, schildert hij een zwarte zon, symbool voor de mysterieuze Priorij van Sion. Ook alomtegenwoordig is de roos, embleem van de Heilige Graal, aldus het boek. Idem dito voor de V-vormen van de afgebeelde lichamen, waarbij de V staat voor het vrouwelijke, zoals Da Vinci dat deed in zijn ‘Laatste Avondmaal’, uitgebreid besproken in het boek en te zien in het Louvre. Daarin zou de Italiaanse meester zichzelf geportretteerd hebben, net als de Franse artiest in zijn fresco… En wat met de geschilderde M op het altaar? Zou het die van Maria Magdalena zijn?


5. Van Vinci naar de National Gallery

Leonardo Da Vinci verborg codes in zijn werken, maar evengoed stopte hij er ongewone details in die de goegemeente van zijn tijd choqueerden. Dat was het geval met zijn ‘Maagd op de rotsen’. Eens het doek klaar was, werd het gewoon geweigerd door de opdrachtgever. De engelen hadden geen vleugels, de heiligen geen aureool en Maria hield niet Jezus in haar armen, maar Johannes. Tot overmaat van ramp stak die zijn vinger niet uit naar de Heer, zoals gebruikelijk. Er is een theorie die verklaart waarom de schilder de religieuze geplogendheden zo moedwillig doorbrak: hij zou lid geweest zijn van een ‘ketters’ genootschap. Dat geloofde dat niet Jezus, maar Johannes het echte kind was van Maria, en dat het wellicht Johannes was die stierf aan het kruis. Jezus zou dus maar een bedrieger zijn…

EERSTE EN TWEEDE VERSIE VAN DE ‘MAAGD OP DE ROTSEN’

Wat er ook van zij, Da Vinci begon opnieuw, en deze keer plooide hij zich wél naar de regels. De tweede versie is te zien in de National Gallery in Londen, dat één van de grootste collecties Europese schilderkunst ter wereld heeft. Er zijn werken van bekende kunstenaars als Van Gogh, Turner, Manet, Botticelli, Cézanne of Rubens. Het museum wàs al erg populair (zeker met de gratis ingang), maar sinds het boek van Dan Brown zijn daar nog een pak nieuwsgierigen bijgekomen, die speciaal voor de ‘Maagd op de Rotsen’ komen. De Maagd is te bewonderen in de eerste zaal, links na de ingang. Nochtans passeren Langdon en Neveu niet langs hier wanneer ze in Londen zijn, wel langs de eerste versie, in het Louvre.

6. De Abdij van Westminster

De Abdij van Westminster is één van de drukst bezochte plaatsen van Londen. In het hoogseizoen is het hier aanschuiven om binnen te geraken in het gigantische gotische bouwwerk. Sinds het gebouwd werd in 1065, werden hier nogal wat koningen gekroond en begraven. Ook andere rijke of beroemde mensen vonden hier hun laatste rustplaats, zoals Dickens, Darwin, Faraday en Newton. Het is die laatste die de aandacht trekt van Dan Browns personages. Want naargelang hun onderzoek in de bibliotheek van King’s College vordert, beseffen de twee dat het graf waarnaar ze op zoek zijn, dat van Newton is. De wetenschapper werd immers tot ridder geslagen door de koningin van Engeland in 1705. Nog volgens de roman zou hij één van de grootmeesters van de Priorij van Sion geweest zijn. Het grafmonument van Newton komt helemaal overeen met de beschrijving in het boek: middenin de kerk staat een beeld van Sir Isaac Newton, liggend op een sarcofaag, de elleboog op een stapeltje boeken, met boven zijn hoofd een bol met de tekens van de dierenriem.

DE ‘DA VINCI TOURS’: NIET ECHT WELKOM

Aangezien ook de Anglicaanse kerk het boek veroordeelde, weigerde de reverend van Westminster Abbey toestemming te geven voor filmopnames. Ook de Da Vinci Tours zijn er niet welkom, al weten de meeste toeristische gidsen wel weg met vragen over details uit het boek. Eenmaal ter plekke zal je bijvoorbeeld zien dat de mooie kapittelzaal, versierd met fresco’s uit de 14de eeuw, noch een geheime ingang heeft, noch een raam met zicht op College Garden, de jongensschool die zich binnen de muren van de abdij bevindt.


7. Saint-James Park

We verklappen het maar: uiteindelijk blijkt Teabing de moord op Saunière opgezet te hebben. Hij schakelde de albino monnik Silas in om het vuile werk op te knappen. Een verhaal lang achtervolgt Silas Neveu en Langdon, om uiteindelijk opgepakt te worden aan de zetel van het Opus Dei in Londen, dat inderdaad gelegen is aan 5 Orme Court, tegenover Kensington Gardens. Rémy van zijn kant wordt in Saint James’s Park vergiftigd door zijn baas, die daarmee denkt de laatste persoon uit de weg geruimd te hebben die weet heeft van zijn betrokkenheid bij de misdaden. Wanneer Teabing zelf wordt opgepakt door de politie, kan het dynamische duo eindelijk in alle rust zijn zoektocht beëindigen in Schotland, waar de laatste geheimen van de Graal ontsluierd worden.

8. En waarom niet London Eye?

De zetel van het Opus Dei is uiteraard gesloten voor publiek. Maar niet getreurd: Saint James’s vormt een veel aangenamere stopplaats om de Da Vinci Tour af te sluiten. Op een boogscheut van Westminster Abbey is dit het oudste park van Londen. Het is één van de koninklijke tuinen waartoe Henry VIII in 1532 opdracht gaf. De koning maakte er zijn jachtterrein van: het lag vlak naast zijn paleis, Buckingham Palace, waar nu het Parlement huist. Vandaag geldt het park nog altijd als één van de mooiste plekken van de hoofdstad: weidse grasperken omzoomd met bos, een pracht van een vijver en allerlei soorten vogels. In de zomer kan je hier zelfs uitblazen op één van de gestreepte strandstoelen, met zicht op het water. Wie wil, kan ook een ticketje kopen voor London Eye, een reuzenrad van 170 meter hoog dat je over heel de stad laat uitkijken - magisch. Langdon, claustrofobisch, zou het wellicht niet doen: ergens in de roman laat hij vallen dat de zitjes hem doen denken aan sarcofagen. Op het einde van de rit zal hij nochtans ergere dingen meegemaakt hebben…


VOOR MEER INFO

Visit Britain BP 25, 1040 Etterbeek 2. Tel: 02 6463510. E-mail: Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien. www.visitbritain.com www.visitlondon.com

Laatst aangepast op woensdag, 07 april 2010 10:29